Page 70 - Felsefe 10

52 FELSEFE 10
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : FELSEFENİN TEMEL KONULARI VE PROBLEMLERİ > 3.1. Varlık Felsefesi > 3.1.1. Varlık Felsefesinin Konusu ve Problemleri
Kavram : Varlık Felsefesi (Ontoloji)
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi, Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - IV 20 dk.
Çalışmanın Amacı Varlık felsefesini temel kavramlar (egzistansiyalizm ve fenomenoloji) üzerinden açıklayabilme.
Gerekli Malzemeler: Kalem, kâğıt, etkileşimli tahta.

Yönerge: Aşağıdaki hikâyeyi okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - IV

Philia, annesiyle gökyüzünde süzülürken hâlen zihinsel açlık çekiyordu. Yol boyunca annesine değişim
ilkesine dair aklına takılan soruları sordu. Balığın bol olduğu av bölgesine vardıkları sırada anne martı
şöyle dedi: “İşte böyle Philia, bundan dolayı 'Değişmeyen tek şey değişimdir.' der filozof Herakleitos
(Herakliytos).” Sonrasında bir süreliğine sohbetlerine ara verdiler. Avlandılar, karınlarını doyurdular, yo-
ruldular. Eve dönmeden önce de dinlenmek üzere bir kayaya konup felsefeyle ilgili sohbetlerine kaldık-
ları yerden devam ettiler.
“Evet Philia; idealizm, materyalizm, düalizm ve oluş felsefesi dışında varoluşçuluk ve fenomenoloji adı
verilen yaklaşımlar da var. Biraz da bunlar üzerine konuşalım.” dediğinde anne martı, “Hımm, varoluş-
çuluk, ilginç bir adlandırma; varoluşçuluktan başlayalım o hâlde.” dedi Philia.
“Varoluşçuluk, iki gündür konuştuğumuz genel ve durağan bir varlık anlayışı yerine kendi özgürlüğümü-
zü esas alır. Buna göre biz; bitkiler gibi kendi varlıklarını fark edemeyen, kendilerine bir amaç belirleye-
meyen varlıklar değiliz. Biz amacın kendisiyiz. Varoluş başka varlıkların değil, kendi varlığımızın bilincin-
de olmaktır. Biz dünyaya yalnızca bir varlık olarak geliriz. Henüz bir kişiliğimiz, karakterimiz, özümüz ya
da doğamız yoktur. Bunlar doğuştan değildir. Yani biz martı olarak değil, bir varlık olarak dünyaya geliriz.
Kendi özümüzü ve doğamızı dünyaya geldikten sonra özgür bilincimizle biz inşa ederiz.”
“Kafam karıştı, nasıl yani bizim bir özümüz yok? Herhangi bir bitkinin kendi doğası var da bizim nasıl
yok? Örneğin uçmak, benim özümün bir parçası değil midir?” diye arka arkaya birkaç soru sıraladı Philia.

1. Sizce insanın doğuştan sahip olduğu bir doğası (özü) var mıdır? Tartışınız.

“Sondan başlayalım. Bu yaklaşım üzerinden konuşacaksak eğer uçmak senin özün değildir. Uçmak,
bizim bir potansiyelimizdir. Niçin, ne zaman, ne kadar, nereye ve nasıl uçacağımıza karar vermektir va-
roluş. Uçma potansiyelini kendi irademizle ortaya koymaktır. Bunu bir bitki yapamaz. Bir meyve ağacı,
meyve verme potansiyeline sahiptir. Kendi kararıyla bu yıl meyve vermeyeceğim ya da şu kadar meyve
vereceğim diyemez. O, tamamen kendi doğası üzerinden kendini ortaya koyar. Ama bizde ağaçtan farklı
olarak özgür irade var. Ne olacağımıza, ne yapacağımıza biz karar veririz. Varlığın anlamını belirleyen
benim. Her birimiz martı olmamıza rağmen farklı tercihlerde bulunabiliriz çünkü ağaç gibi durağan bir
doğamız yok. Bundan dolayı özgürüz. Özgür olduğumuz için de her türlü eylemimizin ve davranışımızın
sorumluluğu bize aittir. O yıl ürün vermeyen bir zeytin ağacının sorumluluğundan bahsedemeyiz çünkü
o, doğası gereği zeytin verememiştir. Oysa biz dünyaya bir varlık olarak gelir, özgür irademizle sorumlu-
luklar alır, eylemler gerçekleştirir ve böylece özümüzü oluştururuz.”
“Özden kasıt nedir anne?” diye sordu Philia.
“Özden kasıt, özgür irade ve seçimlerimizle oluşturduğumuz kişilik ve karakterimizdir. Kimimiz çalışkan,
kimimiz haylaz, kimimiz sıcakkanlı, kimimiz kavgacı ve kimimiz asi oluruz. İşte bu şekilde özgür seçim-
ler, bize kendi doğamızı oluşturma sorumluluğu kazandırır. Böylece aldığımız kararlar ve seçimlerimizle
kendimizi aşama aşama gerçekleştirir, inşa ederiz.”

66