Page 75 - Felsefe 10

Kavram Öğretimi 55
FELSEFE 10

3. ÜNİTE : FELSEFENİN TEMEL KONULARI VE PROBLEMLERİ > 3.2. Bilgi Felsefesi > 3.2.1. Bilgi Felsefesinin Konusu ve Problemleri
Kavram : Bilgi (Episteme), Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi, Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - V 20 dk.
Çalışmanın Amacı Bilgi (episteme) ve bilgi felsefesinin (epistemolojinin) ne olduğunu açıklayabilme.
Gerekli Malzemeler: Kalem, kâğıt, etkileşimli tahta.

Yönerge: Aşağıdaki hikâyeyi okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - V

"Dün varlık üzerine konuştuklarımızı bütün gece düşündüm." dedi genç martı Philia.
"Ne düşündün bakayım?" dedi anne martı Theano.
"Varlığın idea mı ya da madde mi olduğunu, gerçekliğin ne olduğunu, mutlak bir gerçekliğin olup olmadı-
ğını ve en önemlisi de bunu bilmenin mümkün olup olmadığını düşündüm ve korkarım ki çok daha fazla
kafam karıştı."
"Böyle felsefi ve soyut bir alana giriyorsan kafanın karışması çok doğal. Çünkü felsefenin evreni, bir
kara delik gibidir. Ne sonu bellidir ne de çekim gücünün sınırı. Sen, sorgulayıp anlamaya, varlığın ve
gerçekliğin bilgisine ulaşmaya çalıştıkça bu kara delik seni daha çok içine çeker. Çünkü felsefi bilgi tıpkı
kara deliğin sonu ve sınırı gibi belirsiz ve subjektif bir alandır."
"Bilgiden kastın nedir anne?" diye sorunca Philia,
"Her ne üzerine konuşursak konuşalım, bir bilgiden hareketle konuşuruz. Ama doğru ama yanlış, sonuç-
ta birtakım argümanlar üzerinden akıl yürütür ve bir bilgi ortaya koyarız. Tıpkı varlık probleminde olduğu
gibi. Dolayısıyla bu durum bizi, ‘Bilgi nedir?’, ‘Doğru bilgiye ulaşmak mümkün müdür?’, Mümkünse eğer
‘Doğru bilginin kaynağı nedir?’ türünden sorularla karşı karşıya bırakır.

1. Niçin bilmek isteriz? Açıklayınız/Tartışınız.

Bu şekilde bilgiye dönük sorular soran, bilginin mahiyetini anlamaya çalışan bu felsefe dalına da bilgi
felsefesi, epistemoloji denir. Epistemoloji, bilgiyi tüm çerçevesiyle ortaya koymaya çalışır. Buna göre bil-
ginin ne olduğunu ortaya koyamazsak öteki soruların da bir hükmü kalmıyor Philia." dedi anne martı ve
devam etti. "Bilgiden kasıt, düşünen ve sorgulayan bir öznenin yani bizim, üzerinde düşünüp sorguladı-
ğımız obje ya da varlığa dair ortaya koyduğumuz zihinsel üründür. Örneğin duyularımızla deneyimleyip
zihnimizce algılanan her türlü obje üzerinden ortaya koyduğumuz tanımlamalar birer bilgidir.

2. Bilen (özne-suje) ile bilinen (obje-nesne) arasındaki bağın kurulup bilginin ortaya nasıl konulduğu-
nu bir örnek üzerinden açıklayınız.

Balık veya kuş türünün özelliklerini sana anlatırken ortaya koyduğumuz her türlü yargı bir bilgidir." dedi-
ğinde anne martı,
"Anladım." dedi Philia, "Peki, bir objeyle ilgili kesin olarak doğru bir bilgi edinmek mümkün mü? Müm-
künse bunun kaynağı nedir?" diye yeni bir soru sordu Philia.
"Bu soru başlı başına bir tartışmanın konusu evlat. Dilersen bunu da yarınki av esnasında konuşalım.
Şimdi karın doyurma zamanı, aç martı konuşmaaazz, haydi avaa!" dedi ve üzerine konup sohbet ettik-
leri kayalıktan yükselerek uçsuz bucaksız maviliğe doğru uçtular.
3. Sadece aklı kullanarak bir obje veya varlığın bilgisine ulaşmak mümkün müdür? Yorumlayınız.

71
Hazırlayan: Emir Ali ERGAT