Page 76 - Felsefe 10

56 FELSEFE 10
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : FELSEFENİN TEMEL KONULARI VE PROBLEMLERİ > 3.2. Bilgi Felsefesi > 3.2.1. Bilgi Felsefesinin Konusu ve Problemleri
Kavram : Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi, Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - VI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Bilgi felsefesini yaklaşımlar (septisizm, dogmatizm, rasyonalizm ve empirizm) üzerinden açıklayabilme.
Gerekli Malzemeler: Kalem, kâğıt, etkileşimli tahta.

Yönerge: Aşağıdaki hikâyeyi okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - VI

Anne martı "Fena, çok fena!" dedi dışarıya bakarken.
"Fena olan nedir anne?" diye sordu Philia.
"Hava fırtınalı ve deniz alabildiğine dalgalı, bu koşullarda balık avlamanın imkânı yok, balık tutma alış-
tırmalarımıza havanın açık olduğu bir başka gün devam ederiz." dedi anne martı.
"Peki, bu durum bizim bilginin kaynağı üzerine konuşmamıza engel mi?" diye sordu Philia ironik bir
üslup ve muzır bir bakışla.
"Hımm, bu konuyu konuşacaktık değil mi?” diye sorup bir an düşündü anne martı. “Madem dışarı çıka-
mıyoruz biz de evde konuşuruz, hazır mısın?”
"Hazırım." dedi Philia gülerek.
"O hâlde kısa ve öz bir şekilde objeyle ilgili kesin olarak doğru bir bilgi edinmek mümkün mü, mümkünse
bunun kaynağı nedir? sorusunu yanıtlamaya çalışalım."
"Doğru bilgiye ulaşmanın mümkün olup olmadığı konusunda iki yaklaşım söz konusu. Bir yaklaşım bu-
nun mümkün olmadığını, duyum ve algılarımızın bizi yanılttığını savunurken bir başka yaklaşım, doğru
bilgiye ulaşmanın mümkün olduğunu savunur. Doğru bilgiye ulaşmanın mümkün olmadığını savunan bu
tarz yaklaşımlara septisizm (şüphecilik); kesin, zorunlu ve doğru bilgiye ulaşmanın mümkün olduğunu
savunan görüşlere de dogmatizm adı verilir. Bilginin kaynağı konusundaki tartışmaların neticesinde
birkaç dogmatik görüş ortaya çıkmıştır. Bu görüşler dört başlık altında ele alınabilir. Kafa karışıklığı
olmaması için kısaca iki bilgi kaynağı olan rasyonalizm (akılcılık) ile empirizmden (deneycilik) bah-
sedeyim. Kritisizm (eleştiricilik) ile entüisyonizmi (sezgicilik) yarın konuşuruz. Yalnız sana soracaklarım
da olacak, dilersen not defterini al da konu aralarında soracağım soruları daha sonra yanıtlamak üzere
not alırsın." dedi anne martı.
"Daha iyi olur, hem kavram yoğunluğundan dolayı kafa karışıklığı yaşamamış olurum hem de soraca-
ğın sorular üzerine düşünerek konuyu daha geniş bir bakış açısıyla kavramaya çalışırım." dedi Philia.
Bunun üzerine anne martı Theano, kısaca rasyonalizm ve empirizmin temel argümanlarını anlatmaya
başladı.
"Rasyonalizm; bilginin doğuştanlığını, kaynağının akıl olduğunu, kesin, zorunlu ve genel geçer bilginin
akıldan, yani düşünceden doğduğunu varsayar." dedikten sonra ilk olarak Philia’ya “Doğuştan bazı bil-
gilere sahip olabilir miyiz?” diye bir soru yöneltti.

1. Doğuştan birtakım bilgilere sahip olunabilir mi? Nasıl? Örneklendiriniz.

72