Page 90 - Felsefe 10

64 FELSEFE 10
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : FELSEFENİN TEMEL KONULARI VE PROBLEMLERİ > 3.4. Ahlak Felsefesi > 3.4.1. Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri
Kavram : Ahlak, Ahlak Felsefesi (Etik)
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi, Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - IX 30 dk.
Çalışmanın Amacı Ahlak ve ahlak felsefesi (etik) kavramlarının ne olduğunu açıklayabilme.
Gerekli Malzemeler: Kalem, kâğıt, etkileşimli tahta.

Yönerge: Aşağıdaki hikâyeyi okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - IX

O gün genç martı Philia'in ilk kez tanık olduğu bir durum gerçekleşti. Birkaç genç martı başka martılara
ait olan yiyecekleri zorbalık yaparak gasbettikleri için yüksek martı konseyi tarafından yargılanıyorlardı.
Yargılama sonucunda verilecek ceza ile ilgili birçok tartışmanın ardından, gerçekleştirilen eylemlerin
martı topluluğunun genel ahlak kurallarına ters düştüğü sonucuna varılmış ve bu genç martıların toplu-
luktan uzaklaştırılması kararı alınmıştı. Böyle bir mahkeme sürecine ilk kez şahit olan Philia, olan biteni
son ana kadar büyük bir şaşkınlıkla takip etmişti.
Mahkeme sonuçlanıp yüzlerce martı yaşadıkları adanın dört bir tarafına dağıldıklarında Philia, kafasın-
da birçok soruyla annesine döndü.
"Anne, ahlak ve genel ahlak yasasından kastedilen şey nedir?" diye bir soru sordu.
Theano: "Ahlak, topluluk yaşamının bir parçası olarak benimsenmiş olan, topluluğun her bir üyesinin iliş-
kilerini düzenleyen davranış kurallarının ve ilkelerinin bütünüdür sevgili oğlum. Çünkü biz tek başımıza
değiliz şu evrende. Doğanın ve martı topluluğunun bir parçasıyız. Bundan dolayıdır ki başkalarına karşı
da bir sorumluluğumuz var. Kafamıza göre davranamayız. Her eylemimizde bizim dışımızdaki varlıkları
da gözetmeliyiz. Dolayısıyla topluluk olarak bir arada yaşadığımız için bir düzene ihtiyaç vardır. Bu dü-
zende topluluğun ortak kurallarına göre şekillenir. Genel ahlak yasası dediğimiz şey de budur. Yani top-
luluğu ilgilendiren, davranışları iyi veya kötü olarak tanımlayan, herkesin uymakla yükümlü olduğu genel
kural ve ilkelerdir. Bu gençler başkalarına ait olan yiyecekleri çalarak hırsızlık yaptılar. Başka martıların
emeklerini hakları olmadığı hâlde gasbettiler. Herkes böyle yaparsa toplulukta düzen bozulur ve kaos
olur. Genel ahlak yasası da bu düzeni koruyup sürdürmek için vardır." dedi.

1. Sizce bir davranışı hangi ölçütlere göre “iyi” veya “kötü” olarak değerlendirebiliriz? Yorumlayınız.

"Peki, bu ahlaki kuralları ya da ahlak ilkelerini belirleyen, bunları iyi ya da kötü olarak ifade eden şey
nedir anne?" sorusunu sorunca martı Philia,
"Anlaşıldı, seninle şimdi de ahlak felsefesi konuşacağız. Bu merak ettiklerin tam da ahlak felsefesinin
cevap aradığı sorular." dedi anne martı ve devam etti. "Ahlak felsefesi (etik), ahlak olgusunu felsefi ola-
rak tartışan ve sorgulayan bir disiplindir. Bu disiplin ahlak olgusunu birçok yönüyle inceler. ‘İyi nedir? En
yüksek iyi nedir? İyinin kriteri nedir? Evrensel bir ahlak yasası mümkün müdür? Nasıl davranmalıyım?
Ahlaki eylemlerimde özgür müyüm?’ türünden birçok soruya cevap arar. Senin sorduğun soruya gelince
felsefi açıdan ahlaki kuralları belirleyen şey için kesin bir cevap veremeyiz. Bu topluluktan topluluğa,
zamandan zamana, toplulukların inanç ve yaşam tarzlarına, tür ve karakterlerine göre değişir. Kimisi için
niyet, kimisi için fayda, kimisi için de Tanrı’dır. Bazen de zevk ve arzularımıza bağlıdır yani psikolojiktir.
Bundan hareketle iyi ya da kötü için bir tanım ortaya koyabiliriz ancak "İyi olanı belirleyen ilke nedir?",
"Kötü olanı belirleyen ilke nedir?" sorularına herkes için genelgeçer bir cevap veremeyiz. Çünkü bu
konu, geçmişte olduğu gibi bugün de hâlâ tartışılmaktadır." dedi.
86