Page 92 - Felsefe 10

65 FELSEFE 10
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : FELSEFENİN TEMEL KONULARI VE PROBLEMLERİ > 3.4. Ahlak Felsefesi > 3.4.1. Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri
Kavram : Ahlak Felsefesi (Etik)
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi, Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - X 20 dk.
Çalışmanın Amacı Ahlak felsefesinin, "özgürlük ve sorumluluk" ile ilişkisini açıklayabilme.
Gerekli Malzemeler: Kalem, kâğıt, etkileşimli tahta.

Yönerge: Aşağıdaki hikâyeyi okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

HİKÂYEYLE FELSEFE: PHILIA VE THEANO - X

"Yanlış hatırlamıyorsam genel ahlak yasasının eylemlerimizi sınırlandırıp sınırlandırmadığını, toplumun
kurallarına göre yaşamımızı sürdürdüğümüz takdirde eylem ve davranışlarımızda ne kadar özgür olabi-
leceğimizi sormuştun, değil mi?” diye sordu anne martı Theano av sonunda dinlenmek üzere bir kaya-
lığın üzerine konduğunda.
Philia: "Evet, bu durumda özgürlüğün olup olmadığını merak etmiştim." dedi.
"Bu sorular aslını sorarsan ahlak felsefesinin en tartışmalı konuları arasında yer alıyor. Avlanmadan
önce de söylediğim gibi ahlakın varlığı toplumsal zeminde şekillenir ve bir seçime dayanır. Seçimden
kastım irade özgürlüğüdür. Kişinin kendi iradesiyle kararlar alıp seçim yapabilmesidir özgürlük. Kendi
irademizle kararlar alamıyorsak eylemlerimizin sorumluluğunu da alamayız. Çünkü o eylemin belirleyici-
si biz değiliz. Belirleyicisi olmadığımız bir eylemin sorumluluğu bize ait olmayınca bu eylemin özgür bir
iradeyle ortaya konulması da mümkün değildir. Bundan dolayı özgürlük ile sorumluluk arasında doğru-
dan bir ilişki vardır.
Annesinin konuşmasını yarıda kesen Philia "Peki, sorumluluk nedir?" diye sordu.
Theano: "Sorumluluk, kişinin yaptığın eylemin sonuçlarını göze alıp kabullenmesi veya sonuçlarını üst-
lenmesidir. Özgür irade yoksa sorumluluk da yoktur. Bu durumda gerçekleştirilen eylemlerin sebepleri,
sorumluluğun da kaynağıdır. Anladın mı Philia?" dedi.
"Anladım." deyince genç Philia,
"O hâlde anlayıp anlayamadığını birkaç soruyla test edelim bakalım. Sonrasında da bu konuda filozof-
ların ortaya koydukları farklı ve çoğu zaman birbirine zıt yaklaşımlardan konuşuruz." dedi ve Philia'ya
üç soru yöneltti.

1. Bir örnek üzerinden "özgürlük" ile "sorumluluk" arasında bir ilişki olup olmadığını değerlendiriniz.

2. Sorumluluğun olmadığı/alınmadığı bir toplumsal yapıda (örneğin aile, sınıf, arkadaşlık, kulüp vb.)
ortaya çıkabilecek ahlaki sorunlar neler olabilir? Bu sorunlardan doğabilecek sonuçları tartışınız.

3. İnsanın karar alma açısından diğer canlılardan farkı var mıdır? Örnekle açıklayınız.

88
Hazırlayan: Emir Ali ERGAT