Page 96 - Felsefe 10

68 FELSEFE 10
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : FELSEFENİN TEMEL KONULARI VE PROBLEMLERİ > 3.4. Ahlak Felsefesi > 3.4.1. Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri
Kavram : Ahlak Felsefesi (Etik)
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Okuryazarlık Becerisi, Sorgulama Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi

Çalışmanın Adı NE YAPILMALIYDI? 20 dk.
Çalışmanın Amacı Ahlak felsefesini temel kavramları (iyi, kötü, sorumluluk) üzerinden analiz edebilme.
Gerekli Malzemeler: Kalem, kâğıt, etkileşimli tahta, genel ağ.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle tablodaki soruları cevaplayınız.

PSİKOLOĞUN ÖYKÜSÜ
Stanford Üniversitesinden psikolog Dr. Philip Zimbardo (Filip Zimbardou) bir deney yaptı (1971). De-
ney, gönüllü öğrencilerden oluşan grupların ikiye ayrılmasıyla başladı. Daha sonra gruplardan biri “ki-
şiliksizleştirildi”: Adları numaralarla değiştirildi, elbiselerinin üzerine laboratuvar önlükleri giydirildi ve
başlarına sadece gözlerini açıkta bırakan başlıklar takıldı. Deneyin “mahkûmları” oldular. Özel hazırlan-
mış sahte hapishaneye yerleştirildiler. Diğer yarı da benzer şekilde kişiliksizleştirildi ama bu kez labora-
tuvar giysileri ve numaralarla. Onlar da “gardiyan” oldular.
Gardiyanlara “mahkûmları” denetleme yetkisi verildi, onlar da bu yetkiyi gizlice kötüye kullandılar. Fark
edilmediklerini sanıyorlardı. Gece yarısı arama yaptılar ve mahkûmlara elleriyle tuvalet leğenlerini te-
mizlemek gibi ek cezalar verdiler. Gündüzleri ağır sözler söylediler, yürürken çelme taktılar ve kahkaha-
larla güldüler: Şakacılar!
Gerçekten de, video kayıtlarına göre altı gün içinde gardiyanların davranışları öyle sadistçe ve şiddet
dolu bir hâl aldı ki deney derhâl sonlandırıldı. Gönüllü öğrencilerin aşırılıkları karşısında Dr. Zimbardo
da şaşkına dönmüştü.
(Martin Cohen, 101 Ahlak İkilemi eserinden derlenmiştir.)

AHLAKİ AÇIDAN
5N 1K SORULAR ÖRNEK OLAY ANALİZİ DEĞERLENDİRDİĞİMİZDE
NE YAPILMALIYDI?
Gardiyanlar kendilerine veri-
len görevleri yerine getirirken
Ne?
“iyi, kötü ve sorumluluk” bağ-
lamında neler yaptılar?

Gardiyanlar ne zaman daha
Ne zaman?
kötü davranışlar sergilediler?

Gruplar niçin kişiliksizleştiril-
Niçin?
miş olabilir?

Nerede? Olay nerede geçiyor?

Kim? Deneyde şakacı olan kimdi?

92
Hazırlayan: Nursel TÜCCAR PEKSAYILIR