Page 137 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 81
3. ÜNİTE : DALGALAR > 3.5. Deprem Dalgası
Kavram : Deprem Büyüklüğü, Deprem Şiddeti
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı ENGELLENEMEZ GERÇEK: DEPREM 10 dk.
Çalışmanın Amacı Deprem büyüklüğü ve deprem şiddeti kavramlarını ifade edebilme.

Yönerge: Aşağıda deprem ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir. Verilen bilgilerden yararlanarak soruları
cevaplayınız.

ENGELLENEMEZ GERÇEK: DEPREM
Yer kabuğunun belli bir derinliğinde, bir dış merkezden başlayarak oluşan ani devinim ya da sarsıntılara dep-
rem denir. Bu sarsıntılar bazen çok hafif bazen de çok şiddetli olabilir. Çok hafif depremler ancak özel aygıtlar-
la fark edilebilirken şiddetli depremler büyük yapıların, kentlerin yerle bir olmasına yol açabilir; gerçekleştiği
bölgenin yerleşim durumuna göre binlerce insana zarar verebilir.

Tüm dünyada depreme dayanıklı yapı tipleri üzerinde çalışmalar yürütülmekte ve bu amaçla deprem katalogla-
rı oluşturulmaktadır. Ülkemiz deprem riskinin en yüksek olduğu ülkelerden biridir. Bu bağlamda tüm dünyada
ve ülkemizde kullanılmak üzere depremin tanımını ve sonuçlarını düzenli bir şekilde açıklamak amacıyla
Deprem Şiddet Cetvelleri oluşturulmuştur.
Depremin şiddeti; onun yapılar, doğa ve insanlar üzerindeki etkilerinin bir ölçüsüdür.

Aşağıda Deprem Şiddet Cetveli başlıkları verilmiştir. Deprem Şiddet Cetveli’nin ortaya koymuş olduğu bu bil-
giler son derece açıklayıcı bilgilerdir. Ancak sahip olunan bu geniş bilgiler, günümüz dünyasında oluşan olası
sonuçları engelleyememektedir.
http://psy.baskent.edu.tr/docs/pivolka/PiVOLKA_13.pdf#page=7 Metin düzenlenmiştir.

I- Duyulmayan
II- Çok Hafif
III- Hafif
IV- Orta Şiddetli

V- Şiddetli
VI- Çok Şiddetli
VII- Hasar Yapıcı
VIII- Yıkıcı
IX- Çok Yıkıcı

X- Ağır Yıkıcı
XI- Çok Ağır Yıkıcı
XII- Yok Edici

Depremin büyüklüğü ise yer kabuğunun gerilme etkisi sonucu, belirli bir derinlikte kırılan yüzeyin büyüklüğü-
nü ve dolayısıyla ortaya çıkan enerjinin düzeyini belirten bir ölçüdür. Örneğin 2.0 büyüklüğünde bir deprem
yeryüzünün derinliklerinde yaklaşık bir futbol sahası büyüklüğünde bir kırığın meydana geldiğini gösterir.
Büyüklük bir birim artarsa yani 3.0 büyüklüğünde bir deprem oluşmuş ise yaklaşık 10 futbol sahasına eşit bir
alanın kırılmış olduğu anlaşılır. Depremin büyüklüğü 1 ile 9 arasında bir değerdedir ve 10 gibi logaritmik
2
olarak ifade edilir. Depremin büyüklüğü Richter ölçeği ile ölçülür.

135