Page 139 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı FİZİK 10 82
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : DALGALAR > 3.5. Deprem Dalgası
Kavram : Deprem Büyüklüğü, Deprem Şiddeti
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı DEPREMİN BÜYÜKLÜĞÜ VE ŞİDDETİ AYNI MIDIR? 10 dk.
Çalışmanın Amacı Deprem büyüklüğü ve deprem şiddeti kavramlarını tanımlayarak aralarındaki farkı açıklayabilme.
Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

28 Şubat Sivil Savunma Günü’nde okulumuzda deprem tatbikatı yapılmış ve öğrencilere depremle ilgili
bilgi vermek üzere bir yetkili okulumuza davet edilmişti. Yetkili, bizlere depremin şiddeti ile depremin
büyüklüğü (magnitüdü) kavramlarının birbiriyle karıştırıldığından, bu iki kavramın aynı anlama gelmedi-
ğinden bahsetti. Bir an düşününce ben de aralarındaki farkı bilmediğimi fark ettim ve dikkatle dinlemeye
devam ettim. Depremin büyüklüğünün, depremin kaynağında açığa çıkan enerjinin bir ölçüsü olduğunu
ve sismograf adı verilen bir alet ile ölçülebildiğini; depremin şiddetinin ise ölçülebilen bir büyüklük olma-
dığını ve bu kavramın depremin yeryüzünde ortaya çıkan etkileri olarak tanımlanabileceğini ifade etti
(bk. Şekil).

Orta Güçlü

Hafif Şiddetli

Küçük
Büyük

Mikro

Şekil: Depremin büyüklüğü ile şiddeti arasındaki ilişki

Şiddetin ölçüsünün insanların deprem sırasında uykudan uyanmaları, mobilyaların hareket etmesi, ba-
caların yıkılması ve toplam hasar gibi çeşitli kıstasların göz önüne alınarak belirlendiğini söyledi. Şiddeti
tanımlamak için geliştirilen ölçeklerin hiçbir matematiksel temeli olmayıp bütünüyle gözlemsel bilgilere
dayandığını anlattı.

Sorular

1. Deprem büyüklüğü ve deprem şiddeti kavramlarını kendi cümlelerinizle tanımlayınız.

2. 25.6.2001’de Osmaniye’de, 27.12.2007’de Bala’da (Ankara) ve 14.6.2012’de Yeniköy-Silopi’de (Şır-
nak) meydana gelen depremlerin büyüklüğü 5,5 olarak ölçülmüştür fakat bu depremlerin şiddeti birbi-
rinden farklıdır. Bu depremlerin büyüklüğünün hepsinde aynı olmasına rağmen şiddetinin farklı olma-
sından yola çıkarak deprem büyüklüğü ve deprem şiddeti kavramlarının arasındaki farkı açıklayınız.

137