Page 158 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
93 FİZİK 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
4. ÜNİTE : OPTİK > 4.2. Gölge
Kavram : Gölge, Yarı Gölge
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi, Sınıflandırma Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı GÜNEŞ VE AY TUTULMASI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Gölge ve yarı gölge kavramlarını tanımlayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metin ve görsellerden faydalanarak soruları cevaplayınız.

Güneş, Dünya’nın ısı ve ışık kaynağıdır. Dünya’nın
hareketinden ve şeklinden dolayı Güneş’ten ge-
len ışınlar aynı anda tüm Dünya’yı aydınlatmaz.
Dünya’nın Güneş’e bakan kısmında gündüz ya-
şanırken diğer kısmında gece yaşanır. Dünya ve
Ay hem kendi eksenleri etrafında hem de Güneş
etrafında dönerler. Bu dönüş sırasında bazen Ay,
Dünya ile Güneş arasına girer. Bu duruma Güneş
tutulması denir (Görsel 1).
Görsel 1: Güneş tutulması

Güneş tutulmasında saydam olmayan Ay, Dünya
ile Güneş arasına girer ve ışığın doğrusal yolla ya-
yılmasının sonucu olarak arkasında kalan bölge-
lere Güneş ışınlarının geçmesini engeller. Dolayı-
sıyla Dünya’nın Güneş’e bakan kısmında karanlık
ve daha karanlık bölgeler oluşur. Benzer durum Ay
tutulmasında da yaşanır (Görsel 2). Ay tutulma-
sında ise Dünya, Ay ile Güneş arasına girerek Ay
üzerinde karanlık bölgenin oluşmasına neden olur.
Görsel 2: Ay tutulması

Sorular

1. Metinden hareketle gölge ve yarı gölge kavramlarını tanımlayınız.

2. Güneş ve Ay tutulması olaylarında görülen karanlık ve daha karanlık bölgeleri fizikteki gölge kav-
ramlarından hangileri ile ifade edersiniz?

3. Gölge ve yarı gölge kavramlarını benzerlik ve farklılıkları açısından karşılaştırınız.

156
Hazırlayan: Ömer Aydın