Page 182 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
107 FİZİK 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
4. ÜNİTE : OPTİK > 4.6. Kırılma
Kavram : Görünür Uzaklık
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı DAHA UZAK YA DA DAHA YAKIN 20 dk.
Çalışmanın Amacı Görünür uzaklık kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

İçi su dolu havuza bakıldığında havuzun derinliği gerçekte olduğu derinlikten daha az algılanır. Böyle
algılanmasının sebebi ışığın kırılmasıdır. Bir cismin bulunduğu ortamın kırılma indisi ile gözün bulundu-
ğu ortamın kırılma indisi birbirinden farklı ise cisim olduğundan daha yakın veya daha uzak görülebilir.
Ortam değiştiren ışık kırılıp göze ulaştığı zaman göz, cismi gelen ışınların doğrultusunda algılar.

Kırılma indisi küçük olan hava gibi saydam bir ortamdan kırılma indisi büyük olan su gibi düz yüzeyli
saydam bir ortamdaki balığa normale yakın bir doğrultudan bakan martı, balığı bulunduğu yerden daha
yakında görür (bk. Görsel).

Şu insanoğlundan önce
balığı ben kapmalıyım. Balık
yüzeye yakın
görünüyor.

N
N
Balığı martıdan önce
yakalamalıyım.

Kuş yüzeyden
uzakta
görünüyor.

Umarım bunlar
fizik kanunlarını
bilmiyordur.

Görsel: Suyun altından ve havadan bakılan, sudaki ve havadaki nesnelerin kırılma indisleri sebebiyle yakınlık ve uzaklık ilişkileri

Balıktan yansıyarak gelen ışınlar sudan havaya çıkarken normalden uzaklaşarak kırılır. Bu nedenle
martı, balığı olduğundan daha yakında görür.

Kırılma indisi büyük olan su gibi saydam bir ortamdan; kırılma indisi küçük olan düzlem yüzeye sahip
hava gibi saydam bir ortamdaki martıya normale yakın doğrultudan bakan dalgıç, martıyı bulunduğu
yerden daha uzakta görür. Görselde görüldüğü gibi martıdan yansıyarak gelen ışınlar suya girerken
normale yaklaşarak kırılır. Bu nedenle dalgıç, martıyı daha uzakta görür.

180