Page 59 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 33
2. ÜNİTE : BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ > 2.1. Basınç
Kavram : Bernoulli İlkesi
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı DOĞA VE BİLİM 20 dk.
Çalışmanın Amacı Bernoulli İlkesi’ni günlük hayattan örneklerle açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen metinden faydalanarak soruları cevaplayınız.

DOĞA VE BİLİM
Dünyadaki bütün canlılar, varlıklarını sürdürebilmek için büyük ölçüde birbirine bağımlıdır. Hayvanlar
âlemi ve tabiat, geçmişten günümüze kadar yeryüzündeki tüm uygarlıkları birçok açıdan etkilemiş, in-
sanlığın yaşamını biçimlendirmiş ve biçimlendirmeye de devam etmektedir. İnsanoğlu, tabiattaki sistem-
leri taklit ederek yaptığı maddelerin, aletlerin, mekanizma ve sistemlerin tümünü bilimle geliştirmiş ve bu
sayede birçok buluşa imza atmıştır. Bu buluşların bir kısmı doğadaki yaşamdan esinlenerek yapılmış,
bir kısmı da bulunduktan sonra doğadaki yaşamda var olduğu anlaşılmıştır.
Daniel Bernoulli’nin (Denyıl Bernolli) akışkanla-
rın basıncını keşfetmesinden yıllar sonra Ber-
noulli İlkesi’ne uygun bir şekilde tasarlanan ve
günümüzün en hızlı ulaşım aracı olan uçakların
kanat yapıları da kuşların kanat yapısını andır-
maktadır.
Yandaki şekilde de görüldüğü gibi uçakların ve
kuşların kanatlarının üst tarafının ön ve arka kıs-
mındaki mesafe, kanatların alt tarafının ön ve
arka kısmındaki mesafeden daha fazladır. Bu
nedenle aynı miktardaki hava, uçak ve kuşun
kanatlarının üst kısmından geçerken daha hızlı
hareket eder ve daha düşük basınç alt kısmın-
dan geçerken ise daha yavaş hareket ederek
Şekil: Uçak ve kuşun kantlarından bir kesit ve hava akım çizgileri
daha yüksek basınç oluşturur.
Bernoulli İlkesi’nin gündelik hayatta pek çok örneğine rastlamak mümkündür. Rüzgârlı havalarda evlerin
çatısının uçması, kanın damarlardaki akışı sırasında yaptığı basıncın tansiyonu belirlemesi, hortumun
ucunu parmağımızla daralttığımızda suyun akış hızının değişmesi, musluktan akan suyun kalınlığının
eviyeye değene kadar incelmesi vb. akışkanların hızının arttığı yerde basıncının azaldığı birçok olay
Bernoulli İlkesi gereğidir.

Sorular

1. Metinde geçen Bernoulli İlkesi sizce nasıl tanımlanır?

57