Page 61 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FİZİK 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 34
2. ÜNİTE : BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ > 2.1. Basınç
Kavram : Bernoulli İlkesi
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı BERNOULLİ MASASI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Bernoulli İlkesi'ni açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Ali Bey, oğlu Ahmet ile birlikte bir bilim merkezinde sergilenen fizik deney masalarını incelemeye gidiyor.

Sergide deney masalarından birinin isminin "Bernoulli Masası" olduğunu görüyor ve masada bulunan
hava üfleme araçlarının üzerindeki plastik topların hava üfleme araçlarından çıkan havanın oluşturduğu
koridorun içinde dengede kaldığını görüyor. Bu araçların farklı yönlerde ve eğimlerde olmasının topların
denge durumunu değiştirmediği sonucuna ulaşıyor. Yıllar önce fizik öğretmeninin sınıfta yaptığı bir de-
neyi anımsıyor. Bu deneyde öğretmen sınıfa bir saç kurutma makinesi ve pinpon topu getirmiştir. Maki-
nanın üflediği yönde kalan pinpon topunun, makinanın yönü değişse bile hep makineyle aynı yönde olu-
şan hava koridorunun içinde dengede kaldığını hatırlamıştır. Öğretmen bu deney üzerine şu açıklamayı
yapmıştır: "Akışkanlar hareketli olduklarında durgun oldukları hâlden daha az basınç oluşturuyor. Buna
göre saç kurutma makinesi ile hareketlendirilen hava kütlesinin bulunduğu bölgede basınç düşünce olu-
şan hava koridorunun çevresi bir silindirik hortum gibi daha yüksek basınçlı hava kütlesi ile çepeçevre
sarılıyor. Böylece pinpon topu düşük basınçlı silindirik bölgenin içinde havada kalıyor".

Ali Bey, aynı prensibin çevrede ve teknolojide görülebilecek örneklerini düşünüyor. Aklına helikopterlerin
havada dengede kalabildiği geliyor. Helikopterin üzerindeki pervanenin dönmesi ile birlikte yukarıya ha-
reketlendirilen hava kütlesi, pervanenin üst kısmındaki havanın basıncını düşürüyor. Alttaki hava kütlesi
basıncın az olduğu üst bölgeye hareketlenirken helikopterin ağırlığını da dengelemiş oluyor.

Ali Bey, oğlu Ahmet’in de büyüyüp lise öğrencisi olduğunda öğretmenleri sayesinde böyle farkındalıklar
kazanacağını hatta Ahmet'te şimdi gördüklerinin çağrışım yapabileceğini düşünüp onunla bilim merke-
zinde olmaktan mutluluk duyuyor.

59