Page 76 - Fizik 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
43 FİZİK 10 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
3. ÜNİTE : DALGALAR > 3.1. Dalgalar
Kavram : Titreşim
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı ADİLE VE NEŞET 20 dk.
Çalışmanın Amacı Titreşim kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Verilen metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Öğretmen sınıftaki öğrencileri iki gruba ayırır. Eline, Adile Naşit’in bir filmde
kullandığına benzeyen bir zil (Görsel 1) alır ve öğrencilere “Şimdi sizden
zil ile yapacağım hareketle ne anlatmak istediğimi düşünmenizi istiyorum.
Daha sonra sizin de bu hareketi benzer şekilde gösterip tanımlamanızı
bekliyorum.” der. Ardından zil topuzunu pirinç gövdenin bir o duvarına bir
bu duvarına vurarak hareket ettirir. Dersin sonunda sınıftan çıkar.
Görsel 1

Gruplar hareketin ne ile ilgili olduğunu belirler
ve hareketi araştırıp ders için hazırlıklarını ya-
par. 1. grup, sinek kuşunun bir çiçekte yiyecek
aradığını gösteren videoyu akıllı tahtada açar.
“Çevremizde gözlemlediğimiz cisimlerin bazıları
bir doğrultu üzerinde tek bir yönde yer değiştirir-
ken bazıları da bir doğrultu üzerinde gidip gelir.
Örneğin bir kuşun uçabilmesi için kanadını sü-
rekli aşağı yukarı çırpması gerekir. Sinek kuşları
(Görsel 2) da böyledir. Sinek kuşları, uyguladığı
kuvvet sonucu gövdesini sabit tutarak kanatla-
rını saniyede 50 ila 80 kez çırpar. Bu kuşlar o
kadar hızlı kanat çırpar ki onlara yeterince yak-
laşmayı başarabilirseniz kanat seslerini duyabi-
Görsel 2
lirsiniz.” açıklamasını yapar.

2. grup, saz eşliğinde Neşet Ertaş’tan bir türkü ses-
lendirir. “Teller, sazın gövdesinde ve kol tarafındaki
sabitleyicileri birleştiren doğrultu üzerindedir. Durağan
konumda olan sazın (Görsel 3) teline tezene ile kuv-
vet uygulandığında tel, eşit mesafede yukarı aşağı tit-
reşir. Tel, sabitleyicilerin doğrultusunda kaldığı sürece
sürekli tekrarlanan salınım hareketi yapar. Oluşan sa-
lınım; telin bulunduğu ortamdaki atomların hareketine,
başka bir deyişle esnek ortamda yayılarak dalgaya
neden olur. Neşet Ertaş, türkü söylerken ses tellerini
o kadar hızlı titreştirir ki belki de kimse bunu onun gibi
ustalıkla yapamaz.” açıklamasını yapar.
Görsel 3

74