Page 178 - Kimya 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

114 KİMYA 10

4. ÜNİTE : KİMYA HER YERDE > 4.1. Yaygın Günlük Hayat Kimyasalları > 4.1.1. Temizlik Maddelerinin Özellikleri
Kavram : Hidrofob
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı LOTUS ÇİÇEĞİ 15 dk.
Çalışmanın Amacı Hidrofobik özellik gösteren maddeleri ayırt edebilme.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.

Biyomimikri, doğadan ilham alarak tasarım yapma yak-
laşımıdır. Bu ilhamlardan bir tanesi de lotus çiçeğinin su
tutmayan yapraklarıdır. Lotus çiçeği suyun bol bulundu-
ğu bölgelerde yetişen bir bitki olmasına rağmen yaprak-
ları üzerinde su tutmamasıyla bilinir. Üzerinde suyu tut-
mayan, su ile etkileşime girmeyen maddelere “hidrofob”
denir. Hidrofob, Yunanca “su” anlamına gelen “hydro” ve
“korku” anlamına gelen “phobos” kelimelerinden oluşur
ve “sudan korkan, suyu sevmeyen” şeklinde Türkçeye
Görsel: Lotus çiçeği yaprağında su damlaları çevrilir. Apolar yapılar, petrol ve türevleri, büyük organik
moleküller, yağlar ve kirler hidrofobik maddelerdir. Lotus çiçeğinin yapraklarında da ona hidrofobik
özellik kazandıran mumsu bir tabaka bulunur. Bu sayede yapraklara değen su damlaları hemen küre
şeklini alır ve yuvarlanarak düşer. Su damlaları yapraktan yuvarlanırken yaprağın üzerinde bulunan
kir, toz vb. maddeleri alarak götürür. Bu sayede yaprağın yüzeyi temizlenmiş olur. Bu duruma “lotus
etkisi” denir. Günümüzde birçok teknolojide lotus etkisinden faydalanılır. Örneğin binaların dış yüzey-
leri hidrofobik özellik gösteren boyalarla boyandığı zaman hem binalarda nem ve rutubetten oluşacak
hasarlar önlenir hem de binanın dış yüzeyi kendi kendini temizlemiş olur. Islanmayan kıyafet, üzerinde
su tutmayan cam gibi birçok üründe de hidrofobik maddelerden yararlanılır. Ayrıca hidrofob maddeler
kendileri gibi diğer hidrofob özellik gösteren maddelere tutunarak onların ortamdan uzaklaştırılmasını
da sağlayabilir. Örneğin kuru temizleme işleminde kullanılan bu tarz solventler genellikle hidrofob özel-
likte olan lekeleri su kullanmadan ortamdan uzaklaştırır.

1. Tabloda verilen maddelerden hidrofobik özellik gösterenleri işaretleyiniz.

Madde Hidrofobik Özellik

CCl
4
Zeytinyağı

Etil alkol (C H OH)
2 5
Naftalin (C H )
10 8
A vitamini
Amonyak (NH )
3
Tiner
Benzin
Parafin

Karekod
Alanı
Asıl karekodlar
176 kalıptaki görseli siliniz.
yerleştirildikten sonra
Asıl karekodda çerçeve
konturu olmayacak.