Page 14 - Felsefe 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

FELSEFE 11 5
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : MÖ 6. YÜZYIL-MS 2. YÜZYIL FELSEFESİ > 1.2. MÖ 6. Yüzyıl-MS 2. Yüzyıl Felsefesinin Ayırıcı Nitelikleri > İlk Neden ve
Değişim Düşünceleri
Kavram : Değişim
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi, Sorgulama Becerisi, Akıl Yürütme Becerisi

Çalışmanın Adı DEĞİŞİMİN DEĞİŞMEZLİĞİ 40 dk.
Çalışmanın Amacı Değişim kavramını argümanlar aracılığıyla değerlendirebilme.

1. Yönerge: Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

Varlığın bilgisi ve değişimi üzerine fikirler ileri süren Parmenides (Parmenides) ve Herakleitos (Herak-
liytos) bu konuda birbirlerine karşıt yaklaşımlar ortaya koymuşlardır. Oluş sorununu çözmeyi deneyen
filozofların başında gelen Parmenides'e göre duyu organlarımız bizi yanıltır, mantığımıza ters gelen
şeyleri kabul etmeye zorlar. Ancak akıl yanılmaz. Akıl, evreni olduğu gibi kavrayabilir. Aklımız, değişimin
arkasında değişmeden kalan ve gerçek olan varlığın bir ve bütün olduğunu bildirir. Var olan her şeyin
ezelden beri var olduğunu söyler. Parmenides için hiçbir şey yoktan var olamaz; var olan bir şey de yok
olamaz. Hiçbir şey değişmez, her şey ne ise o olarak kalır. Değişim bir yanılsamadır. Çünkü değişim, bir
şeyin o şey olmaktan çıkıp başka bir şey olmasıdır. Yani bir şey varken yok olmaktadır. Yokluk olmadı-
ğından yok olmak da mümkün değildir. O halde değişim duyusal bir yanılgıdır. Buna göre "varlık vardır,
yokluk yoktur." Bu bilgiye yalnızca düşünme yoluyla varılabilir.
Herakleitos ise doğanın en belirgin ve inkar edilemez özelliğinin değişim olduğunu düşünmektedir. Ona
göre evrenin temel maddesi, bir an bile aynı biçimde durmayan "ateş"tir. Evrende "Her şey akar, hareket
eder, değişir." Bu yüzden "Aynı nehirde iki kere yıkanılamaz." Çünkü nehire bir kez daha girdiğimde hem
nehir hem de ben değişmişimdir. Değişimi mümkün kılan ise zıtların mücadelesidir. Aşağı ile yukarının,
iyi ve kötünün, varlığın bütünlüğü içinde anlamlı bir yeri vardır. Acıkmadan doymak, yükselmeden alçal-
mak, ısınmadan soğumak mümkün değildir. Değişmeyen tek şey, değişimin kendisidir. Evrene hâkim
olan logos (akıl, yasa, ilke) her şeyi düzenli bir şekilde değiştirir.

1. Parmenides ve Herakleitos'un argümanlarını göz önünde tutarak "değişim" kavramını kendi cümle-
lerinizle tanımlayınız.

2. Değişimin olmadığı ispatlanabilir mi? Nasıl?

11