Page 69 - Felsefe 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

38 FELSEFE 11
Kavram Öğretimi
4. ÜNİTE : 18. YÜZYIL-19. YÜZYIL FELSEFESİ > 4.2. 18. Yüzyıl-19. Yüzyıl Felsefesinin Ayırıcı Nitelikleri > 18. Yüzyıl-19. Yüzyıl
Felsefesinin Temel Özellikleri ve Öne Çıkan Problemleri
Kavram : Aydınlanma
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi, İletişim Becerisi
Alan Becerileri : Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı KARŞILAŞTIRMA KUTULARINDA NELER OLABİLİR? 40 dk.
Çalışmanın Amacı "Aydınlanma" kavramını analiz edebilme.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

18. yüzyıl felsefesi genel olarak "Aydınlanma Felsefesi" olarak adlandırılmıştır. Bu felsefe ile insanın ha-
yatın anlam ve düzenini akıl ile değerlendirmesi istenmektedir. Orta Çağ düşüncesinin çözülmesi, insanın
dünyadaki anlam ve yerinin yeniden sorgulanmasını gerektirmiştir. Skolastik düşünceden kopuş, insanın
akıl ve deneyimlerinden yararlanarak kendi hayatını ele alması anlayışını ortaya çıkarmıştır.
Rönesans bir geçiş dönemidir. Rönesans ile inanç ve gelenekten uzaklaşma, akılsal olana yönelme başla-
mıştır. Ancak bu dönemde tümüyle aklı merkeze alan bir dünya görüşü oluşturulamamıştır.
18. yüzyılda doğa akılla ele alınıp açıklanmıştır. Akılla değerlendirme anlayışının insanın kültür dünyası-
na da aktarılması benimsenmiştir. Kültürün de akıl ile aydınlatılmak istenmesi bu yüzyılın “Aydınlanma
Çağı” olarak adlandırılmasına neden olmuştur. Aydınlanma aracılığıyla dünyada akıl ile iş gören entelek-
tüel bir kültür oluşturulmaya çalışılmıştır. Oluşturulan bu kültür ile kesintisiz bir ilerleme sağlanması ve
insanlığın birleştirilmesi evrensel ülkü hâline getirilmiştir.
18. yüzyılda felsefe, hayatı aydınlatarak yol göstericilik yapan bir kültür felsefesidir. Aydınlanma düşü-
nürleri, ulusal dilleri kullanarak bu fikri geniş çevrelere ulaştıran John Locke (Jon Lak), Voltaire (Vol-
teyr) gibi önemli yazarlardır. Aydınlanma laik bir dünya görüşünü benimsemiştir. Akla duyulan güven ve
inanç, Kant’ın aklın olanak ve sınırlarını sorgulamasıyla sarsılacak ve bu inanç 19. yüzyılda romantizm
akımının egemenliği ile hızını yitirecektir.

(Macit Gökberk’in Felsefe Tarihi kitabından düzenlenmiştir.)

1. Aydınlanma felsefesinin insanın anlam dünyasında oluşturduğu değişimi sizce olumlu ve olumsuz
olabilecek yanlarıyla birlikte düşünerek sınıf arkadaşlarınızla tartışınız. Tartışmanızdan elde ettiği-
niz verilerden hareketle aşağıdaki tabloyu doldurunuz.

Aydınlanmanın Olumlu Yanları Aydınlanmanın Olumsuz Yanları

66