Page 70 - Mantık 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

MANTIK 11

7. Bütün beyaz güller, tohumlu bitkidir.
Çalışma No.: 29
8. Bütün tohumlu bitkiler, bitkidir.
1. Bütün kuşlar kanatlıdır. (1. Önerme) 9. O hâlde bütün beyaz güller, bitkidir.
Bülbül bir kuştur. (2. Önerme) • Şekil 2’deki zincirleme kıyasın sorit kıyas olabilmesi için 3,
O hâlde bülbül kanatlıdır. (Sonuç) 4, 6, 7 numaralı ifadeler silinir.
2. 1. Her basit kıyasta büyük, küçük ve orta terim olmak üzere
üç terim bulunmalıdır. Çalışma No.: 33
Etkinlik No.: 11
2. Orta terim sonuçta bulunmamalıdır.
3. Orta terim, öncüllerde en az bir kere tüm kaplamı ile 1. Yönerge
alınmalıdır. 1. Olası cevap: "Sinemaya gidip gitmemek konusunda ikileme
4. Sonuç daima öncüllerden zayıf olana bağlıdır. düştüm."
2. İkilem sözcüğü günlük hayatta istenen veya istenmeyen
olaylar karşısından kararsız kalma, kanaate veya yargıya var-
Çalışma No.: 30 makta güçlük çekme biçiminde kullanımları görülmektedir.
Kıyas Örnekleri 3. Hâkimin ifadelerinde askerin nöbet tutup tutmadığı ve bunun
Bütün ağaçlar bitkidir. sonuçları üzerine ikilem görülmektedir.
Kaktüs bir ağaçtır.
2. Yönerge
O hâlde kaktüs bitkidir.
1. a) Asker nöbet yerini izinsiz terk etmişse ve nöbet sırasında
uyuyakalmışsa görevini ihmal etmiştir.
Erdal doktordur ve uzmanlığı vardır. Asker ya nöbet yerini izinsiz terk etmiş ya da nöbette
Zeynep doktordur ve uzmanlığı vardır. uyuyakalmıştır.
Şeyda doktordur ve uzmanlığı vardır. Zorunluluk Asker görevini ihmal etmiştir.
O hâlde bütün doktorların uzmanlığı vardır. b) Eğer iyi bir doktorsam hastanın hastalığını bilirim ve eğer
iyi bir doktorsam hastanın tedavisini yaparım. Ancak ne
onun hastalığını bildim ne de onu tedavi edebildim.
Hiçbir insan akılsız değildir. O hâlde ben iyi bir doktor değilim.
Ahmet bir insandır. c) Eğer sen öğretmensen sınav yaparsın, eğer annemsen bana
O hâlde Ahmet akılsız değildir. Olasılık sınavımda yardımcı olursun.
Hem öğretmensin hem de annemsin.
Somon balığı omega içerir. Öyleyse hem sınav yaparsın hem de yardım edersin.
Hamsi balığı omega içerir.
Orkinos balığı omega içerir. Çalışma No.: 34
O hâlde tüm balıklar omega içerir. 1. Birinci Kıyas
1. Kıyasta zorunluluk ilişkisi tümdengelimsel kıyaslarda zorun- Ya aralıksız yağmur yağacak ya da bir umut güneş açacaktı.
lu olarak çıkar. (Öncül)
Kıyasta olasılık tümevarımsal kıyaslarda olasılıklık belirtir. Yağmur yağdı. (Öncül)
Sonuç olarak güneş açmayacak. (Sonuç)

Çalışma No.: 31 İkinci Kıyas
1. Basit Kıyas Entimem Ya konsere gideceğim ya da pazar pazar evde oturacağım.
(Öncül)
Bütün kuşlar uçar. Kuşsun, o hâlde uçarsın. Konsere gidemeyeceğim. (Öncül)
Sen bir kuşsun. O hâlde pazar pazar evde oturacağım. (Sonuç)
O hâlde sen de uçarsın.
Çünkü entimemin, konuşma ve yazı dilinin akıcılığı ve sade-
liği için daha uygun olduğu söylenebilir.
Çalışma No.: 35
1. Beden dilini kullanarak jest ve mimiklerle anlatılır. Dil sadece
Çalışma No.: 32 konuşarak yapılan bir araç değildir.
1. • Şekil 1 2. Duygu düşüncelerimizi aktarmanın yolu dildir. Duygu, düşün-
En dıştan en içe doğru bitkiler, tohumlu bitkiler, çift çenekli- ce, bilgi ve isteklerimizi dil aracılığı ile başkalarına aktarı-
ler, güller, beyaz güller. rız. Dil aynı zamanda sözcükleri kullanmadan yapılan bilgi
aktarma aracıdır. Jest, mimik ya da bedensel bir hareket, bazen
• Şekil 2 bir eylem, bir tavır, bir görüntü bir kelime veya kavram kadar
1. Bütün beyaz güller, güldür. etkili olabilir.
2. Bütün güller, çift çeneklidir.
3. O hâlde bütün beyaz güller, çift çeneklidir.
4. Bütün beyaz güller, çift çeneklidir.
5. Bütün çift çenekliler, tohumlu bitkidir.
6. O hâlde bütün beyaz güller, tohumlu bitkidir.
67