Page 152 - sosyoloji

74
SOSYOLOJİ 11

6. ÜNİTE : TOPLUMSAL KURUMLAR> Siyaset Kurumu ve Toplumsal Hayat> Siyaset Kurumunun Temel Kavramları
Kavram : İktidar ve Otorite
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Sosyolojik Sorgulama Becerisi

Çalışmanın Adı İKTİDARLARIN GÜCÜ 25 dk.
Çalışmanın Amacı İktidar ve otorite arasındaki İlişkiyi güç ilişkisine göre analiz edebilme.
Yönerge: Aşağıdaki iktidar ve otorite ile ilgili metni okuyunuz. Metinden hareketle verilen soruları ce-
vaplayınız.
MODERN DEVLETLER VE OTORİTE BİÇİMLERİ

“Modern bir devlet vatandaşları üzerindeki kontrolünü hangi yöntemlerle sağlayabilmektedir?”
sorusunu Michel Foucault (Mişel Fuko) Hapishanenin Doğuşu kitabında cevaplamaya çalışmıştır.
Kitapta Ortaçağ’dan günümüze kadar devam eden iktidarın evrimi süreci takip edilmektedir. Fouca-
ult’un temel argümanı, modern devletin otoritesini fiziksel olarak dayatmaktan vazgeçtiği ve bunu
psikolojik olarak dayattığı üzerinedir. Foucault 20.yüzyılın kapitalist toplum sistemlerinde, artık
iktidarın değişiklik gösterdiğinden söz etmektedir. Artık tek kişilik ve yüzünü sürekli gördüğümüz
bir kral iktidarı yerine, bilinmeyen stratejilerin uygulandığı göstere göstere cezalar yerine, insanların
iktidarın yaptığı gözlem empoziasyonu nedeniyle kendi kendini kontrol ettiği görünmez bir iktidar
vardır. İktidar biçim değiştirmiştir. İktidar artık tamamen farklı bir otorite yöntemi kullanmaktadır.
İktidar artık bir kişinin iktidarı değil “gözün iktidarı”dır. Foucault 21.yüzyılın toplumundan söz
ederken bir kara-ütopyadan söz etmekte ve toplumların -hatta bütün dünyanın- dev bir panoptikon
olduğunu anlatmaktadır. İktidarlar, artık o panoptikon tasarımında gördüğümüz dev kuleden ibaret-
tir. “Dev kule” bizlerin, asla vücudunu göremediği ve bir gözetleyicinin sürekli bizi izlediğine inan-
dığımız bir güçtür. Toplum bu gözetleyicinin ürettiği hücrelerde, birbiriyle iletişim kuramaz şekilde
bireyselleşmiş olarak yalnızca gözetleneceği korkusuyla yaşamaktadır. Foucault gözlemlenmenin
farkındalığı, bireyselliği baskıladığını ve tek tip bir insan modeli oluşturduğunu dile getirmektedir.
Dinamik normalleştirme adını verdiği bu süreçte, insanların aynı şekilde düşündüğünü ve aynılaş-
tıklarını dile getiren Faucault bu durumun ortaya çıkışını yakalanma ya da cezalandırma korkusuna
bağlamaktadır.
Levent Gönenç, Meşruiyet Kavramı ve Anayasaların Meşruiyet Problemi
(Düzenlenmiştir..)

Sorular:

1. Sosyal kuralların uygulanması ve otoritenin sağlanması zorla mı yoksa sevdirilerek mi gerçekleşti-
rilmelidir? Düşüncelerinizi gerekçelendirerek yazınız.

2. Foucault’a göre gözetim tekniklerine neden ihtiyaç duyulmaktadır? Bunu neden eleştiriyor? “Dina-
mik normalleştirme” kavramı bağlamında açıklayınız.

149