Page 157 - sosyoloji

SOSYOLOJİ 11

Çalışma No.: 9 Çalışma No.: 10
1. Öğrencinin videodaki bilgilerden hareketle dâhil olduğu grup-
1. Yönerge:
ları birincil ve ikincil olarak sınıflandırabilmesi; bu sınıflan-
dırmayı yaparken “biz” bilinci, yakınlık derecesi, samimiyet
gibi ölçütleri kullanması beklenir.
ÖRNEKLER
Birincil gruplar (Aile, arkadaş grupları vb. örnek verilebilir.)
Mağazada alışveriş • Üye sayısı azdır.
yapan insanlar • Uzun sürelidir.
Okul futbol takımı X • İlişkiler samimidir.
• Biz bilinci ön plandadır.
Belediye otobüsü
yolcuları • Resmî değildir.
İkincil gruplar (Dernekler, bir projede birlikte çalışanlar, bir
Sosyal ağ arkadaşları X eğitim ortamındaki kursiyerler vb. örnek verilebilir.)
• Üye sayısı birincil gruplara oranla daha fazladır.
Okul arkadaşları X • Bireylerin hak ve sorumlulukları resmî araçlarla belirlen-
Aynı iş yerinde X miştir.
çalışanlar • Bireysel sorumluluk önemlidir.
Lise 1. sınıf öğren- • Grup amacı gerçekleştiğinde grubun süresi dolar.
cileri 2. Birincil ve ikincil gruplar zamanla yer değiştirebilir. Örne-
Stadyumda maç ğin oldukça resmî ilişkilerin egemen olduğu iş arkadaşlıkları
izleyen seyirciler en yakın arkadaşlıklar grubuna dönüşebilmektedir. Bireyin
toplumsal yaşamı, farklı dönemlerde farklı gruplarla ilişkiye
1. Toplumsal grupların, ortak değerleri ve kuralları vardır. Grup girmesini ve yeni gruplara üye olmasını beraberinde getire-
üyeleri arasında belirli bir etkileşim vardır. Biz bilinci taşır, bilmektedir. Toplumsal yaşama katılımın zorunlu bir sonucu
süreklilik özelliği gösterir. Üyeleri arasında grup bilinci var- olarak ilişkiye girilen ve üye olunan her yeni grup, birey için
dır, üyeleri grubun çıkarları doğrultusunda davranır. örneğin başlangıç aşamasında ikincil grup düzeyinde iken za-
manla birincil grup düzeyine çıkabilmektedir.
Toplumsal yığınlar, fiziksel yakınlıklarına rağmen aralarında
karşılıklı ilişkiler; birleştirici, bütünleştirici bağlar bulunma-
yan ya da yüzeysel ve geçici olarak bağlanan insan birikimle- Çalışma No.: 11
ridir. Toplumsal yığınlar; kalabalık, protesto yığınları, izleyici
yığınları, gösteri yığınları, oturan yığınlar, işlevsel yığınlar 1. Toplumsal grupların işlevleri:
olarak sınıflandırılabilir. • Bireyin temel (biyolojik, psikolojik, fizyolojik) ihtiyaçları-
Mağazada alışveriş yapan insanlar, belediye otobüsü yolcu- nı karşılar
ları, stadyumda maç izleyen seyirciler toplumsal grup değil; • Bireyin sosyalleşmesini sağlar.
kalabalıktır. • Bireye kimlik kazandırır.
Lise 1. sınıf öğrencileri ise toplumsal kategoridir. Toplumsal • Bireye güven kazandırır ve ait olma duygusu verir.
kategorilerde insanlar benzer bir özellik taşırlar ancak birbir-
lerini tanımazlar veya aralarındaki etkileşim düşüktür. 2. Dâhil olunan her grup bireye bir statü kazandırır. Bu durum
bireyin diğer bireyler nezdindeki yerini olumlu veya olumsuz
2. Yönerge: etkileyebilir.
1. Olası cevap : 3. Olası cevap:
• İnsan, toplumsal grupların üyesi olarak varlığını sürdüren Dâhil olunan her grup bireye toplumsal bir yer kazandırdığı
sosyal bir canlıdır. Toplumsal gruplar, tutumlarımız ve dav- gibi sorumluluklar da yükler. Grubun devamlılığı için grup
ranışlarımız üzerinde etkiye sahiptir. üyelerinin kendilerinden beklenilenleri yerine getirmesi ge-
• Aile, yetişkin üyelerin çocukları yetiştirmekten sorumlu rekir. Aksi takdirde bireylerin gruptan dışlanması söz konusu
olabilir. Öğrencinin kendi yaşantılarından yola çıkarak bu du-
oldukları, sosyo-ekonomik bir birim oluşturan, kan bağı, rumu analiz etmesi beklenir.
evlilik ya da nüfusuna geçirme yoluyla birbirine bağlı bi-
reylerden oluşan bir gruptur. Aile bireye kendi normları
doğrultusunda beklediği davranış örüntülerini öğretir. Her- Çalışma No.: 12
hangi bir toplumsal mekânda sergilenen davranış üzerinde
aile sosyal denetime sahiptir. 1. Olası cevap :
• Arkadaş Grupları: Çok sayıda insan, belli kültürleri alırken Çalışmanın nasıl düzenleneceğine ve hangi başlıklara yer ve-
yaşamlarının ileriki yıllarına kadar arkadaşları tarafından receğimize dair kararları çoğunluğun isteklerine göre verdik.
yönlendirilmektedir. Arkadaşlığın toplumsal içeriği, zaman 2. Olası cevap :
içinde ve kültürden kültüre değişmektedir. Arkadaşlığın ta-
nımı da buna bağlı olarak değişmektedir. Bireysel roller bireylerin ilgi ve istekleri doğrultusunda şekil-
lendi.
2. Olası cevap:
• Aile bireyin yaşamını kolaylaştırır çünkü aile, bireyin ken- 3. Olası cevap :
dini güvende hissetmesini sağlar. Bir arkadaşımızın annesi gazeteci olduğu için konu hakkında
• Bireyin bir topluluğa ait olma duygusunu sürdürebildiği bilgisi vardı. O arkadaşımız grup lideri oldu.
bir grup olarak arkadaşlık, insanların yaşamlarını etkiler. 4. Olası cevap :
Arkadaşlık bize güvenebileceğimiz sarsılmaz bağlar sağ- Sürece katılmadığını hisseden olmadı.
layabilen önemli bir toplumsal yapıştırıcı sayılabilir. Öte
yandan arkadaş grubunun beklentileri toplum normlarına 5. Olası cevap :
aykırı olabilir. Bu durum bireyin yaşamını zorlaştıracaktır. Demokratik bir liderliğin olduğu, üyeleri arasında iş bölümü-
nün ve etkili bir iletişimin olduğu gruplar amaçlarına daha
154