Page 154 - sosyoloji

SOSYOLOJİ 11

Çalışma No.: 1 Çalışma No.: 3
1. Yanlış cümleler 1. Birey hem sosyal gerçekliği inşa etmekte hem de sosyal ger-
Sosyoloji, toplumsal düzen kurmayı amaçlayan bir bilimdir. çeklik tarafından inşa edilmektedir. Çünkü bunlar iç içe olan
Toplumu yönlendirmek için çeşitli normlar oluşturmaktadır. ve aynı anda oluşan diyalektik süreçlerdir. Her bireysel eylem,
dışsallaşma sürecinde öteki bireylerin eylemleri ile birleşince
Toplumsal problemleri ortadan kaldırmaya çalışır. “biz” olmakta ve sosyal gerçekliği inşa etmektedir. İçselleştir-
Sosyoloji toplumsal düzen kurmayı değil, toplumu anlamayı me sürecinde ise toplum, kendini bireye empoze etmekte ve
amaçlamaktadır. Sosyoloji normatif bir bilim olmadığı için onu toplumsal olarak inşa etmektedir.
toplumu yönlendirmeyi ve toplumsal düzen kurmak için ku- 2. Her birey, inşa edilmiş olan sosyal gerçekliğin içinde doğmak-
ral koymayı amaçlamamaktadır. Uygulama bilimi olmayan tadır. Sosyal dünya bireyin doğumundan önce var olan bir ger-
sosyoloji, olanı olduğu gibi anlama çabasındadır. Sosyoloji- çekliktir. Birey öldükten sonra da sosyal gerçeklik var olmaya
nin normatif olmama özelliği, onun “toplumsal problemler” devam etmektedir. Bu anlamda sosyal gerçekliğin varlığı ve
karşısındaki tutumuna yansımaktadır. Sosyolojinin amacı işlevselliği, bireysel tarihten tamamen bağımsızdır. Bununla
toplumsal problemleri ortadan kaldırmak değil; problemlerin birlikte birey, yaşamı boyunca sosyal gerçekliği etkileyebil-
ortaya çıkış sebeplerini, şimdiki durumunu ve ürettiği sonuç- mekte ve yönlendirebilmektedir.
ları anlamaktır. Sosyoloji, toplumsal problemler için çözüm
önerileri sunabilir. 3. İnsan faaliyetleri alışkanlıklara (mutatlaştırma) tabidir. Bir
toplumsal eylemin gelecekte de aynı şekilde tekrar edilebil-
2. COVİD-19, Avrupa’nın göçmen krizi, Türkiye’de dijital eği- mesi anlamındaki mutatlaştırma, insana seçenekleri sınırlan-
tim, arkadaşımın evliliği, İzmir depremi, Kastamonu sel fe- dıran önemli bir psikolojik kazanç sağlamaktadır. Bu duruma
laketi, vb. örnek veren Berger ve Luckmann’a göre çalı çırpıdan kano
3. Toplumu Bilimsel Olarak İnceleme Sebepleri yapma projesine girişmenin teoride yüzlerce yolu olabilecek-
ken mutatlaştırma, bu seçenekleri teke indirmektedir. Bu, in-
• Toplumsal “şey”lerin kökenini ve ne anlama geldiğini bil- sana psikolojik bir rahatlama sağlamakta ve onu her an karar
me isteği alma zorunluluğundan kurtarmaktadır. Mutatlaştırmanın son-
• İnsan davranışlarının toplumsal bir perspektifle anlaşılması raki aşaması toplumsal kurumsallaşmadır. Sosyal gerçeklik
çabası kurumsallaşma üzerine inşa edilmektedir.
• Bireysel eylem ile toplumsal eylem arasındaki farkın ne ol-
duğunu kavrama isteği Çalışma No.: 4
• İnsan gruplarını bilimsel yöntemlerle inceleme isteği
• Toplumsal kurumların ortaya çıkış sebeplerini ve ne anlama 1. Yönerge:
geldiğini araştırma çabası 1. Olası cevap:
• Toplumsal olaylarla toplumsal faktörler arasındaki etkileşi- Sosyolojik imgelem, bireyin biyografisi ile toplumsal ve tarih-
mi yorumlayabilme çabası sel süreçler arasındaki bağlantıyı kavrama yeteneğidir. Ayrıca
• Doğal çevreyle toplumsal olaylar arasındaki etkileşimi çö- kişisel problemlerle toplumsal düzeydeki sorunlar arasındaki
zümleyebilme isteği ilişkiyi görebilmeyi de içerir.
• Toplumun, insanların tutum ve davranışları üzerindeki etki- 2. Mills’e göre günlük sosyal hayat (düşüncelerimiz, hislerimiz,
sini öğrenme çabası davranışlarımız, öteki insanlarla olan ilişkilerimiz, kararları-
• Bireysel etkileşimlerin toplumu şekillendirme biçimini an- mız), bireyin kişisel özellikleri ile toplumun genel dinamik-
lama gayreti lerinin karşılıklı etkileşiminin karmaşık bir ürünüdür. Gün-
• Toplumsal değişimin dinamiklerini anlama çabası lük hayatımızda yaşadıklarımızı anlayabilmek için bireysel
anlamda geçmişte yaşadıklarımıza ve daha geniş olarak da
• Gündelik yaşamda karşılaşılan sorunları bilimsel olarak toplumsal özelliklere ve yönelimlere bakmak zorundayız. Ge-
sorgulayabilme çabası nellikle gündelik hayatımızda dış faktörler olarak nitelendir-
• ……… diğimiz ve bizim kontrolümüz dışında olan dinamikler, kişisel
• ………. özelliklerimizden çok daha fazla etkiye sahiptir. Bireylerin iş-
sizlik problemini, geçmişteki ve günümüzdeki ekonomik yö-
nelimleri, toplumdaki genel iş imkânlarını ve iş arayan birey
Çalışma No.: 2 sayısını hesaba katmadan açıklayamayız. Yine aynı şekilde
toplum hayatında insanların ilişkilerine yön veren değerleri,
1. Ontolojik anlamda, insan zihninden bağımsız dış dünyadaki kuralları, davranış kalıplarını ve genel olarak tarihsel ve kültü-
herhangi bir nesnel/doğal gerçeklik toplumsal bir sürece gir- rel unsurları dikkate almadan bireylerin sorunlarını anlayama-
diğinde öznellikler arası bir anlam kazanmakta ve “biz” ger- yız. Kısacası biz, bireylerin günlük hayatındaki düşüncelerini
çekliğine dönüşmektedir. Bu, sosyal gerçekliğin inşa edilmesi ve davranışlarını, onları etkileyen toplumsal güçleri İnceleme-
sürecidir. Doğal gerçeklik olan “demir paranın” öznellikler den açıklayamayız
arası güç simgesine dönüşmesi, “renklerin” biz sürecinde
kadın (pembe) ve erkeğe (mavi) özgü bir duruma evrilmesi, 2. Yönerge:
“yemeğin” kültürel bir simgeye dönüşmesi, doğal gerçekliğin
toplumsal yaşam içinde bir anlam kazanması ve toplumsal 1. Bu etkinlikte, öğrencilerden sosyolojik imgelemi kullanarak
gerçeklik olarak inşa edilmesidir. aile hikâyeleri ve toplumsal /tarihsel koşullar arasında ilişki
Doğal bir gerçekliğin toplumsal yaşam içinde bir anlam kaza- kurup kendi biyografileri ile aile hikâyeleri arasındaki kesi-
narak toplumsal gerçekliğe dönüşmesinde (sosyal gerçekliği şimselliği yansıtmaları beklenmektedir. Bu etkinliğin soruları-
inşa etmesinde) birçok etken rol oynamaktadır: İhtiyaçlar, na her öğrenci kendine özgü cevaplar verecektir.
bireysel etkileşim, deneyim ve alışkanlıklar bunlardan bazıla-
rıdır. Muhtemel diğer bazı etkenler ise şunlardır: kurumsallaş-
ma, mutatlaştırma, tipleştirme, birlikte yaşama, kolaylaştırma,
vb.

151