Page 171 - sosyoloji

SOSYOLOJİ 11

Çalışma No.: 45 Çalışma No.: 47
1. Yönerge: 1. Yönerge:
1. Olası cevap: ( x ) Ayşe: Yatay hareketlilikte bireyin statüsü ve geliri değişir.
Toplumsal yapı içinde benzer insanların oluşturduğu konuma, Yanlıştır. Çünkü bireyin yatay hareketlilikte gelir ve statüsü
bulundukları tabakaya denir. değişmez.
2. Toplumsal tabakalaşma nedenlerinin başında sosyal, ekono- ( x ) Ahmet: Aşağıya doğru hareketlilik bireyin gelir ve say-
mik, kültürel olmak üzere çok sayıda faktör gelmektedir. Gelir gınlığını artırarak statü kazandırır.
dağılımı, servet oluşumu, eğitim, meslek, aile ve sosyal pres- Yanlıştır. Çünkü bireyin aşağı doğru hareketlilikte gelir ve
tij tabaka oluşumunun diğer nedenlerindendir. Toplumsal ha- saygınlığı azalır.
yat içerisinde bu unsurları elinde bulunduranlar diğerlerinden
üstün olmakta ve toplumsal tabakalar oluşmaktadır 1. Tarım toplumlarında üretimde farklılık olmaması ve mesleki
devamlılık, hareketliliği sınırlandırmaktadır. Tarım toplumun-
3. Olası cevaplar: da üretim, ağırlıklı olarak köy ve kasabalarda aile üyeleriyle
Sınıf sistemleri hareketli sınırlara sahiptir; sınıflar birbirinden yapılır.
kesin sınırlarla ayrılmazlar. Sınıf konumları bazı yönleriyle
elde edilmiştir; bu sistemde sosyal hareketliliğe daha çok rast- 2. Olası cevaplar:
lanır. Sınıf genellikle ekonomi temellidir. Netice olarak köle- Baba ya da annenin iş değişikliği nedeniyle mesleki hareket-
lik ve kast hukuki ve dini bakımdan oluşturulmuş eşitsizlikle- lilik, köyden kente göç eden bir yakınıyla ilgili coğrafi ha-
re dayanırken pek çok alt türü bulunan zümre tipi tabakalaşma reketlilik, iflas eden birisi ile aşağı doğru dikey hareketliliği
meslek ve siyasal statü ayrımlarına dayanmaktadır. açıklayabilir.
2. Yönerge: 2. Yönerge:
1.Bireylerin doğumlarında içinde • Bu yukarı doğru dikey hareketlilik örneğidir. Çünkü Bezos
ailesinin servetinin çok daha fazlasını kazanarak tabakalaş-
yer aldıkları guruba göre tabaka- Alt Tabaka 4 ma piramidinin en tepesinde yer almıştır.
landırılması esasına dayalıdır.
1. Olası cevaplar:
2.Toplumsal tabakalaşmanın Modern toplumlarda, toplumsal hareketlilik söz konusu ol-
sanayi sonrası modern toplumlara Kapalı 8 duğunda teknoloji bazılarına fayda sağlarken bazılarını dış-
Tabakalaşma
özgü örneğidir. lamaktadır. Teknolojinin ilerlemesiyle insan gücüne duyulan
3.Bu sistemde tabakalaşma, üyesi ihtiyacın azalması işsizlik problemini artırmaktadır. Ancak
olunan ailenin toplumsal statüsü Kast Sistemi 1 yeni dijital ekonomiler yeni mesleki uzmanlaşmalar ortaya
ile yakından alakalıdır. çıkmış, bu durum hareketliliğin yukarıya doğru artış yönünü
etkilemiştir.
4.Gelir düzeyi düşük olan meslek Sosyal Sınıf 2 2. Sosyal sınıf, bireylerin dikey sosyal hareketliliğini etkilemek-
gruplarının bulunduğu tabakadır. te ve sosyal sınıfa göre dikey hareketlilik şansı farklılaşabil-
5.Bu tabakalaşmada sınıflar arası mektedir. Toplumda yüksek dereceli profesyoneller ve yöneti-
geçişin hukuki engeli yoktur. Zümre 3 ciler konumuna ulaşanlar arasında alt ya da orta sınıf kökenli
bireylere göre çalışan sınıf kökenli bireyler daha azdır. Fırsat
6.Gelişmiş toplumlarda nüfusun eşitsizliklerinin ve görece sosyal hareketlilik şanslarının sınıf
büyük oranda yer aldığı çalışan Üst Tabaka 7 yapısıyla ilişkili olduğu görülmektedir. Sınıf kökeninden çok
kesimin oluşturduğu tabakadır. yeteneğin, çalışmanın ve çabanın iş-meslek başarısını artırma-
da en önemli özellikler olduğu görülebilmektedir.
7.Nüfusun çok azı tarafından Orta Tabaka 6
oluşturulan zengin tabakadır. • Coğrafi hareketlilik örneğidir. Kasaba sakinleri yer değiştir-
8.Bu tabakalaşmada sınıflar arası Açık Sınıf miştir. Bu değişiklik onların servetlerinde ya da saygınlık-
larında bir artış ya da azalmaya neden olmamaktadır.
geçiş yoktur. Tabakalaşması 5
3. Olası cevaplar:
Çalışma No.: 46 Coğrafi hareketlilik, aynı tabaka içerisinde yer değiştirme
olacağından yatay hareketliliktir. Bireysel ya da toplu göçleri
1. Olası cevap: içermektedir. Göç olgusu beraberinde pek çok problemi getir-
Hane halkı gelir seviyesine göre en üstteki %20 üst tabakayı, mektedir. Çarpık kentleşme, işsizlik problemleri gibi. Coğrafi
en alttaki %20 alt tabakayı, arada kalanlar ise alt, orta ve üst olarak yer değiştirmelerin sonunda bireyler uyum problemleri,
orta olmak üzere orta tabakayı göstermektedir. kültür şoku gibi durumlarla karşı karşıya gelmektedir.
2. Olası cevap: Çalışma No.: 48
Gelir dağılımındaki eşitsizlik beraberinde yoksulluk, çıkar ça-
tışmaları, göç, eğitim ve sağlık imkânlarından faydalanamama 1. Olası cevaplar:
gibi durumları getirir. Babanın ve annenin eğitim düzeylerinin, çocukların eğitim
3. Olası cevaplar: düzeyleriyle ilişkisine baktığımızda ve baba ile çocukların
Türkiye’de sosyal sınıfları belirleyen temel unsur gelir seviye- eğitim düzeyleri karşılaştırıldığında en büyük fark üniversite
si ve meslektir. Üst tabaka gelir dağılımında yüksek pay alan mezunu olma düzeylerinde gözlenmektedir. Bu düzeyde baba-
zenginlerden oluşur. Fabrikatörler gibi. Orta tabaka devlet ların oranı %21,5 iken çocukların oranı ise %97,5’dir. Bu so-
memurları, çiftçiler ve maaşlı, vasıflı işçilerden oluşur. Alt ta- nuç çocukların eğitimsel anlamda babalarına göre yukarı doğ-
baka ise geçici ve ücreti düşük işçiler, işsizler ve yoksullardan ru büyük bir hareketlilik yaşadığını göstermektedir. Anne ve
oluşur. çocuklar arasındaki eğitim düzeyleri karşılaştırıldığında yine
en büyük fark üniversite mezunu olma düzeyinde görülmekte-
4. Olası cevap: dir. Annelerin sadece %8,9’u bu gruba girerken çocukların da
Orta sınıfa ait olduğunu söyleyebilir. Ailesinin geliri, sahip %97,5’i bu gruba girmektedir. Eğitimin bütün düzeyleri temel
oldukları imkânlar ve eğitim görme olanakları bu sınıfta ol- alındığında babalar ve çocuklar, özellikle anneler ile çocuk-
masının göstergeleridir. lar arasında çok yüksek derecede farklılıklar bulunmaktadır.
168