Page 34 - Kimya 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

19 KİMYA 12

3. ÜNİTE : ORGANİK BİLEŞİKLER > 3.5.Karbonil Bileşikleri > 3.5.1.Karbonil Bileşiklerinin Sınıflandırılması ve Adlandırılması
Kavram : Aldehit
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı MİS GİBİ KOKTU 15 dk.
Çalışmanın Amacı Organik bileşiklerden aldehit bileşiklerini ayırt edebilme.

Yönerge: Aşağıdaki görsellerden ve metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Ailesi ile pikniğe giden Nisa yemeğin hazır olup olmadığını mangal yapan babasına sorar. Yemeğin henüz
hazır olmadığını öğrenince atıştırmalık yemek ister. Annesinin yaptığı vanilyalıkekten bir dilim alan Nisa,
kekin kokusuna bayılır. Akşam geç saatlere kadar piknik yapan aile hava serinleyinceodun yakarak ısınır.
Nisa odun kokusunu da aldığında maddelerin karakteristik kokuları olduğunu ve bu maddelerin formülü
olabileceğini düşünür. Bu konu ile ilgili araştırma yaparak vanilyada vanilin adında bir aldehitolduğunu, bu
hoş kokuyu vanilinin sağladığını öğrenir. Odun yandığında da formaldehit adında bir aldehit oluştuğunu
öğrenir.

Vanilin maddesinin formülü Görsel 1’de yer almaktadır. Odun yandığında oluşan duman Görsel 2’de yer
alan formaldehit adında bir bileşik içerir. Formaldehit bakteri, öldürücü etkiye sahiptir. Yiyecekler tütsü-
lendiğinde oluşan formaldehit gıdayı korur.

CH O
3

H O C

C OH H H
Görsel 2: Formaldehit
O
Görsel 1: Vanilin

1. Vanilinin ve formaldehitin formülünü incelediğinizde hangi yapı ortaktır? Açıklayınız.

2. Aşağıda verilen bileşiklerden aldehit olanları belirleyiniz.

a. O b. CH c. O
3
CH C CH CH C C O CH C O C H
3 3 3 3 2 5

CH H
3

ç. CH O d. e. O
3
CH CH CH C O
CH CH C H 3 2 O C OH
3
OH H

32