Page 29 - Kimya 9 | 4. Ünite

Maddenin Hâlleri

NELER KAZANILDI?
Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Furkan kardeşi Hilal’e uçan balonlarla sürpriz bir doğum günü
hazırlamak istiyor.
Furkan uçan balon hazırlamak için 2,2 L’lik 2 mol He gazı içeren
bir tüp satın alıyor. Furkan bu tüpteki helyum gazı ile standart
o
şartlarda (25 C sıcaklık, 1 atm basınç) hacmi 0,5 L olan 30 adet
balon hazırlıyor. (Balonların içindeki gazın basıncı dış basınca
eşit olup 1 atmosferdir.)
1. Gazların sıcaklık, basınç, hacim ve miktar özellikleri hangi bi-
rimlerle verilmiştir?

2. Basınç ve sıcaklık birimi olarak metinde verilmeyen başka bi-
rimler de kullanılabilir mi?
3. Mutlak sıcaklık, basınç, hacim ve madde miktarı olarak mol
kavramları hangi harfle gösterilir? En çok kullanılan birimi
nedir? Aşağıdaki tabloda karşılarına belirtiniz.

Kavram Simgesi Birimi
Mutlak sıcaklık
Basınç

Hacim
Mol

o
4. Metinde 25 C ile belirtilen standart sıcaklık kaç K’dir?
5. Metinde 1 atmosfer ile belirtilen basınç kaç mmHg’dır?

Neler Kazanılacak? Saf maddelerin hâl değişim grafikleri yorumlarken
a) Hâl değişim grafikleri üzerinden erime-donma, buharlaşma-yoğuşma ve kaynama süreçlerini ince-
leyecek
b) Gizli erime ve buharlaşma ısılarıyla ısınma-soğuma süreçlerine ilişkin hesaplamalara girilmeyecek-
tir.
c) Saf suyun hâl değişim deneyi yapılarak grafiği çizilecektir.

4.4.3. SAF MADDELERİN HÂL DEĞİŞİM GRAFİĞİ
Bir madde hâl değiştirdiğinde, örneğin buz eriyip suyu oluştur-
duğunda buzun şekli ve boyutu değişir. Hâl değişimi; bir madde ısı-
tıldığında, soğutulduğunda veya dış basınç değiştiğinde gerçekleşir.
Propan ve bütan gazları kapalı bir tank içine pompalandığında sı-
kışarak sıvı LPG’ye dönüşür. Ayrıca sıvı karbon dioksitin yangın sön-
dürücülerde depolanması da basınç etkisiyle ortaya çıkan hâl değişi-
mine örnektir.
Hâl değişimi kimyasal değil, fiziksel bir olaydır. Hâl değişimi sı-
rasında maddenin kimyasal yapısı değişmez. Yani buz, ısı verildiğin-
de su ya da buhar olmasına rağmen bileşik formülü daima H 2 O’dur.
Grafik 4.4.1’de saf maddelerin ısınma hâl değişimini, Grafik
4.4.2’de saf maddelerin soğuma hâl değişimini inceleyelim.

171