Page 30 - Kimya 9 | 4. Ünite

Maddenin Hâlleri

o
( C) Sıcaklık

buharlaşma Gaz
Kaynama
noktası
yoğuşma
erime
Sıvı
Erime
noktası
donma

Katı
I. Bölge II. Bölge III. Bölge IV. Bölge V. Bölge
Zaman
Grafik 4.4.1: Saf maddelerin (katı) hal değişimi

I. Bölge: Katı maddeye ısı verdiğinde katının sıcaklığı artar. Sıcaklık arttıkça katı
taneciklerinin kinetik enerjileri artarak titreşim hareketleri hızlanır. Bu bölgede hâl
değişimi gerçekleşmediği için madde homojendir.

II. Bölge: Düzenli biçimde ısı verilmeye devam edilirse verilen ısı, tanecikleri bir
arada tutan etkileşimleri zayıflatır. Tanecikler daha serbest hareket ederek birbiri üze-
rinden kayar. Saf maddeler için bu değişimin meydana geldiği sıcaklık maddenin eri-
me noktası olarak adlandırılır. Sıcaklık erime süresince sabittir. Bu bölgede bir miktar
katı eridiği için ortamda katı-sıvı karışımı bulunur, madde heterojendir.

III. Bölge: Katının tamamı eridikten sonra kaynama noktasına kadar sıcaklık tek-
rar yükselmeye başlar. Verilen ısı sıvının buharlaşmasını sağlarken sıcaklık yükselme-
ye devam eder. Bu bölgede madde homojendir.

IV. Bölge: Kaynama noktasına gelince buharlaşma hızlanır. Sıvı tanecikleri arasın-
daki etkileşimler kopar. Tanecikler daha serbest, hızlı, bağımsız hareket eden gaz ta-
necikleri hâline gelir. Saf maddeler için bu değişimin gerçekleştiği sıcaklık maddenin
kaynama noktası olarak adlandırılır. Sıcaklık kaynama süresince sabittir. Bu bölgede
sıvı-gaz bir arada bulunur, madde heterojendir.

V. Bölge: Sıvının tamamı buharlaştıktan sonra sıcaklık tekrar yükselmeye başlar.
Verilen ısı gazın sıcaklığını yükseltir. Bu bölgede madde homojendir.
Saf maddelerin ısınma-zaman grafiği gibi soğuma-zaman grafiği de çizilebilir.

172