Page 31 - Kimya 9 | 4. Ünite

Maddenin Hâlleri
o
( C) Sıcaklık

Buhar/gaz

Buhar+sıvı
Yoğuşma
noktası

sıvı

sıvı+katı
t 5
Donma I. Bölge II. Bölge III. Bölge IV. Bölge V. Bölge Zaman
noktası
t 1 t 2 t 3 t 4
Yoğuşma süresi Donma
süresi
katı

Grafik 4.4.2: Saf maddelerin soğuma zaman grafiği

I. Bölge: Gaz soğutulursa gaz taneciklerinin sıcaklığı düşer. Sıcaklık düştükçe
gaz taneciklerinin kinetik enerjileri azalarak hareketleri yavaşlar. Bu bölgede hâl
değişimi gerçekleşmediği için madde homojendir.

II. Bölge: Düzenli biçimde soğutmaya devam edilirse tanecikler arasında etkile-
şimler oluşarak gaz sıvıya dönüşür. Saf maddeler için bu değişimin meydana geldiği
sıcaklık yoğuşma noktası olarak adlandırılır ve kaynama sıcaklığına eşittir. Sıcaklık
yoğuşma süresince sabittir. Bu bölgede gaz-sıvı karışımı olur, madde heterojendir.

III. Bölge: Gazın tamamı yoğuştuktan sonra oluşan sıvının sıcaklığı tekrar düş-
meye başlar. Bu düşme donma noktasına kadar devam eder. Bu bölgede madde
homojendir.

IV. Bölge: Sıvı tanecikleri arasındaki etkileşimler oluşarak taneciklerin hareketi
kısıtlanır. Tanecikler bulunduğu yerde titreşim hareketi yapar. Saf maddeler için
bu değişimin gerçekleştiği sıcaklık maddenin donma noktası olarak adlandırılır ve
erime sıcaklığına eşittir. Sıcaklık donma süresince sabittir. Bu bölgede sıvı-katı bir
arada bulunur, madde heterojendir.

V. Bölge: Sıvının tamamı donduktan sonra sıcaklık tekrar düşmeye başlar. Bu böl-
gede madde homojendir.
Saf bir maddenin ısınma-zaman ve soğuma-zaman grafiği birbirinin tersidir. Erime
noktası donma noktasına, kaynama noktası da yoğuşma noktasına eşittir. Saf madde-
lerde erime, donma, kaynama, yoğuşma süresince sıcaklık sabittir.

173