Page 33 - Sosyoloji 1 | 1.Ünite

Sosyolojiye Giriş, Sosyolojinin Alanı, Yöntem ve Teknikleri 1. ÜNİTE

Görüşme genellikle önceden hazırlanmış bir soru formu Burada önemli olan seçilen örneklemin, temsil ettiği bütünün
çerçevesinde yapılır. Görüşmeci, soruları görüşülen kişiye, özelliklerini taşımasıdır. Bu da araştırmacının o konuda oldukça
sözel olarak sorar ve görüşülen kişinin sorulara verdiği cevap- geniş bir bilgiye sahip olmasını gerektirir. Monografi tekniği,
lar görüşmeci tarafından kaydedilir. Görüşme katılımcının yalnız bir sosyal grubun özel yönünü incelemede değil grubun
sayısına, niteliğine, görüşmede uygulanan kuralların niteliğine etkinliklerinin tümünü kavramada da kullanılabilmektedir.
göre çeşitlere ayrılır. Monografi tekniğini ilk kez uygulayan Frederic Le Play
(Firederik Lö Piley, 1806-1882) işçi aileleri üzerinde araştırma
İstatistik: Araştırmacının incelediği konuyla ilgili ulaştığı yapmıştır.
sonuçları sayısal verilere dönüştürmesi, bunları tablo ve grafik-
ler ile göstermesidir. İstatistik; sayısal verilerin elde edilmesi, Sosyometri: Bir toplumsal gruba bağlı üyelerin birbirine
sınıflandırılması, sunulması ve yorumlanmasında kullanılan karşı duydukları sevgi, saygı, kıskançlık, beğeni gibi duygusal
bir tekniktir. Sosyolojinin konusuna giren olguların birçoğu bağları ortaya çıkarmaya çalışan bir ölçme tekniğidir. Grup
sayılabilir ve ölçülebilir olduğundan sosyoloji istatistikten bireylerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin duygusal yönleri,
olabildiğince yararlanır. Ancak sayısal verileri elde etmek grubun genel görünümü, uyumu, bütünlüğü ve bölünmeleri
yeterli değildir. Verilerin ne anlama geldiğini ve bunlardan hakkında objektif bilgiler edinmek için kullanılan bir tekniktir.
nasıl geçerli sonuçlar çıkarılabileceğini de bilmek gerekir. Amerikalı sosyolog Jacob Moreno (Yakop Moreno,
Nüfus, nüfus artış hızı, evlenme ve boşanma oranları, çocuk 1892-1974) tarafından ortaya konmuştur. Sosyometri bir
ölümleri, suç işleyenlerin sayısı, yıllık tüketilen et ve sütün grubun üyelerine birbirlerine karşı ne hissettiklerini sorma
toplamı gibi toplumu yakından ilgilendiren birçok veri istatis- temeline dayanır. Böylece gruptaki insanların başkaları
tikle değerlendirilir (Görsel 1.38) hakkındaki düşünceleri ve başkalarının kendileri hakkındaki
düşünceleri ortaya çıkmaktadır. Bir grup içindeki kişilerin
birbirlerine yakınlaşma ve uzaklaşma dereceleri sosyometrik
testlerle ölçülür. Elde edilen bilgiler sonucunda sosyogram
% 23,4 denilen şema ya da grafikler oluşturulur. Bu şema ve grafikler-
le bireyler arasındaki ilişkileri ve grubun sosyal yapısını net bir
şekilde anlayabiliriz. Sosyometri tekniği özellikle küçük
% 8,8 grupların incelenmesinde oldukça önemli bir tekniktir.

0-14 yaş
% 67,8 15-64 yaş
65 ve üstü

Görsel 1.38: Türkiye nüfusunun yaş yapısı (TÜİK-2018)

Monografi: Toplumda sınırları belirlenmiş bir konunun,
bir toplumsal birimin her yönüyle derinlemesine incelenmesidir.
Monografi tekniğini kullanan araştırmacı inceleyeceği olayın
ya da bir toplumsal birimin kapsamına giren grupların hepsini
ele almak yerine örneklem olarak bunların birkaçını alıp derin-
lemesine tüm yönleriyle inceler.
Görsel 1.40: Jacob Levy Moreno

Olay İncelemesi: Sınırları belirlenmiş toplumsal bir olayı
bütün yönleriyle çözümlemeye çalışmaktır. Örnek olay incele-
mesinde inceleme alanı tek bir konuyla sınırlıdır. Burada amaç
inceleme konusunu tanımak, olayın gelişim aşamalarını sapta-
maktır. Olay incelemesi tekniği, incelenen olaya derinliğine
nüfuz edebilme, olay hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olabilme ve
olayın tekilliğini kavrayabilme imkânı verir. Ayrıca olayın
ortaya çıkabilme koşullarını, olayın içindeki ve yakın çevresin-
deki süreçleri, olayın dinamiklerini, gelişimini, olayla etkile-
şim içindeki diğer süreçleri, olay içindeki insan faktörünün
yerini, insanın olayı yönlendirebilme veya olay tarafından
yönlendirilme ihtimallerini tanımayı sağlar. Olay incelemesi
özellikle kriminoloji (suç bilimi) alanında çok kullanılmakta-
dır. Suç sosyolojisinde örnek olay incelemesi suç olgusunun
toplumsal kaynaklarını belirlemede çok önemli bir tekniktir.
Görsel 1.39: Frederic Le Play

43