Page 32 - Sosyoloji 1 | 1.Ünite

1. ÜNİTE Sosyolojiye Giriş, Sosyolojinin Alanı, Yöntem ve Teknikleri

Sosyolojik Araştırmalarda Veri Toplama Teknikleri

HAZIRLIK SORULARI

1. Şimdiye kadar herhangi bir anket uygulamasına katıldınız mı? Katıldıysanız anketin konusu neydi?
2. Sizce anket hangi konularda ve niçin yapılır?
3. Çevrenizde meydana gelen olaylarla ilgili gözlemlerinizi paylaşınız.

KAVRAMLARIMIZ

Anket, Monografi, Sosyometri, Görüşme, Olay İncelemesi, İstatistik

SOSYOLOJİK ARAŞTIRMALARDA VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ

Araştırma: bir gerçeği ortaya çıkarmak, bir problemi çözüm- Anket: Bir konu üzerinde bir kişi veya bir grubun düşünce,
lemek ya da eldeki bilgileri geliştirmek için bilimsel yöntem ve tutum, inanç, değer ve eğilimlerine ait bilgi toplamak amacıyla
tekniklerden yararlanılarak yapılan sistematik çalışmalardır. hazırlanmış soru listesidir. Anket tekniği ile çok sayıda veri
Araştırma sürecinde takip edilen yöntem, araştırma sonuçlarının toplamak mümkündür. Anket uygulanırken evrenin belirlen-
doğru, geçerli ve güvenilir olup olmadığının bir göstergesidir. Bir mesi ve örneklemin seçilmesi gereklidir.
bilimin amacına ulaşmasını her şeyden önce yöntem sağlar.
Yöntem, “Nasıl” sorusuna cevap verir. Buradaki amaç var olan Evren: Herhangi bir araştırma ya da gözlem alanına
gerçeği en doğru ve güvenilir şekilde açıklamaktır. Sosyoloji de giren bireylerin tümüne evren denir (Görsel 1.36). Çok
araştırdığı toplumsal gerçek hakkında geçerli ve güvenilir bilgile- sayıda kişiyi kapsayacak kadar geniş ya da az sayıda kişiyi
re bilimsel yöntem ve araştırma tekniklerini kullanarak ulaşabilir. kapsayacak kadar dar olabilir. Evrenin sınırlandırılması araştır-
Araştırdığımız konuya uygun yöntem seçildikten sonra bu yönte- macının amacı doğrultusunda olur. Bir toplumun ya da büyük
mi uygulayabilmek için birtakım araştırma teknikleri seçilir. bir grubun bireylerinin tümüne anket uygulamak hem masraflı
Araştırma teknikleri, araştırma konusuna uygun olarak bilimsel bir iştir hem de zaman ve emek kaybına neden olur. Bu durum
yöntemin uygulanmasını sağlar. Her bilim gibi sosyoloji de örneklem yoluyla aşılır.
bilimsel yöntemi ve kendisine uygun veri toplama tekniklerini
kullanarak toplumsal yapı ve toplumsal değişme gibi toplumsal
gerçek hakkında bilimsel bilgiler ortaya koyar. Yöntem, bir
etkinlikte bulunurken, bir amacı gerçekleştirirken izlenen yol ve
uyulması gereken kurallar anlamına gelir. Bilimsel yöntemin
sosyoloji dâhil sosyal bilimlerin öteki dalları için de genel geçer
bir işlevi vardır. Ancak veri toplama teknikleri böyle değildir ve
bunlar bilim dallarına göre değişir. Toplumsal olayların çok çeşitli
olması ve bunlara etki eden çok sayıda nedenin olmasından
dolayı sosyolojide farklı veri toplama teknikleri kullanılır. Yöntem
denilince araştırmacının yapacağı çalışmayı gerçekleştirmek için
kullandığı genel yaklaşım anlaşılmalıdır. Problemi ele alış
şeklidir. Teknik ise yöntemde uygulamak üzere bilgi toplama
vasıtasıdır. Yöntem, tekniği içine alır. Sosyolojik araştırmada veri
toplama tekniklerinin başlıcaları şunlardır: anket, görüşme,
istatistik, monografi, sosyometri, olay incelemesi. Görsel 1.37: Görüşme
Örneklem: Araştırmada evrenin bütün özelliklerini yansı-
tacak bir bölümünün seçilmesidir. Seçilen örneklemin evrenin
küçük bir örneğini oluşturmasına dikkat edilir. Anket bu örneğe
uygulanır ve elde edilen sonuç bütün evren için geçerli sayılır.

Görüşme: Araştırılan konu üzerinde bilgi toplamak
amacıyla yapılan karşılıklı konuşmalardır. Önceden hazırlan-
mış sorular görüşmeci tarafından sözlü olarak katılımcılara
sorulur, katılımcıların verdiği cevaplar kayıt altına alınır
Görsel 1.36: Anket (Görsel 1.37).

42