Page 30 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite
P. 30
3. ÜNİTE Kültür
Niçin Toplumsallaşıyoruz?
HAZIRLIK SORULARI
1. Birey topluma nasıl uyum sağlar? Düşününüz.
2. Kendinizi içinde bulunduğunuz toplumsal çevre ile tanımladığınız durumlar oluyor mu? Belirtiniz.
3. Bireyin kişilik oluşumunu içinde yaşadığı kültür nasıl etkiler? Görüşlerinizi paylaşınız.
KAVRAMLARIMIZ
Toplumsallaşma, Kimlik, Kişilik
TOPLUMSALLAŞMA, KİŞİLİK VE KİMLİK
Kültür; duyuş, düşünüş ve yaşam tarzıdır. Her toplumun Toplumsal çevre etkeni: İnsanın toplumsallaşmasında
kendine ait kültürü vardır. Doğuştan itibaren toplumun kültürü- doğuştan getirdiği güç, önemli olmasına karşın yeterli değil-
ne katılan kişi, üyesi olduğu toplumun dilini, dinini, örf ve dir. Bireyin toplumsal bir kişi durumuna gelmesi için toplu-
âdetlerini, ahlak ve davranış kurallarını, evlenme şeklini, aile mun da katkısı gereklidir. Toplum bireyi sürekli etkiler. Ona
özelliklerini, yurt sevgisi ve benzeri ögeleri öğrenir ve kişi buna kendi dilini, değer sistemlerini, ideallerini herkes tarafından
göre şekillenir. Bu ögelere toplumun üyelerinin katılıp bunları kabul edilen ve beğenilen davranış tarzlarını benimsetir.
benimsemesi toplumsallaşma (sosyalleşme) yoluyla olur. Örneğin Türkiye’de doğmuş bir birey, Türk dilini öğrenerek,
Türk gelenek, göreneklerini ve ideallerini benimseyerek
Toplumsallaşma: Bireyin doğumundan başlayarak toplumsallaşır. Birey toplum içinde sosyalleşirken aynı
diğer kişilerle ilişki kurması sonucunda toplumdaki davranış zamanda kurduğu ilişkilerle kişilik kazanır.
örneklerini öğrenmesi, benimsemesi ve onlara uymasıdır.
Kişilik: Bir kimseyi başkalarından ayıran ve onu kendisi
Başka bir deyişle bireyin çevreyi, toplumun inançlarını, yapan, ilgilerinin, tutumlarının, yeteneklerinin, konuşma
ahlakını, ideallerini benimsemesi ve toplumsal yaşamın tarzının, dış görünüşünün, çevresine uyum biçiminin bir
herkesçe kabul edilen değerlerini içselleştirerek kendi öz bütünlük göstermesidir.
değerleri hâline getirmesi ve belli bir grupla, belli bir toplum-
la bütünleşmesidir. Sosyalleşme sürecinde birey yaşadığı Çevreler aynı olsa da kişilikler her zaman farklı olur.
toplumun kültürünü kazanır. Çünkü insanların doğuştan getirdiği mizacı, zekâsı ve
yetenekleri birbirinin aynısı değildir. Ayrıca hiç kimse aynı
Bireyin toplumsallaşmasında yaratılış özelliği ile toplum- çevreden aynı biçimde etkilenmez. Yaşantıları birbirinin
sal çevre etkilidir. Bu iki özelliği kısaca şöyle açıklayabiliriz: aynısı olan hiç kimse yoktur. İnsan bir takım nitelikler,
yeteneklerle dünyaya gelmekte ve içinde yaşadığı toplumun
Yaratılış etkeni: İnsan doğası gereği toplumsal bir kültürünü benimseyip toplumsallaşarak kişilik kazanmakta-
varlıktır. Başkalarıyla ilişki kurmayı, onlarla birlikte yaşama- dır.
yı arzular. İnsan, yaratılışı bakımından buna gereksinim
duyar. Bu durum insanların ortak özelliğidir. Ayrıca iki insan Kimlik: Her toplumun kendine özgü bir kültürü vardır.
birbirine eşit değildir. Her insanın doğuştan getirdiği özellik- Bu kültür insana belli değerler ve davranışlar kazandırır.
leri birbirinden farklıdır. İnsanlar arasında zekâ ve yetenek Kişinin yaşadığı toplumun genel ve özel unsurlarına katılma-
farkı vardır. Kimi müziğe kimi de resme yeteneklidir. İnsan- sı kültürel kimlik kazanması sonucu oluşur. Bireyin kendini
dan insana farklılık gösteren bu özellikler, farklı kişiliklerin nasıl tanımladığı, hangi toplumsal grup ya da toplumla
oluşmasına neden olur. İnsanın kişilik kazanmasındaki özdeşleştirdiğini ifade eden kavrama toplumsal kimlik denir.
etkenlerden biri de onun çevresidir.
Toplumsallaşma sürecini kısaca şöyle formüle edebiliriz:
İnsanın tecrübeleri İnsanın kişiliği Toplumun kültürel
(eğitim, öğretim, + (düşünce yapısı + değerleri (normlar, + Zaman = Toplumsallaşma
yaşantılar) ve benliği) değerler, kültürel yapı)
214
