Page 25 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite

Kültür 3. ÜNİTE

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
Anayasamızda Türk Dili
Anayasamızda dilimiz olan Türkçe; toprak bütünlüğü,
bağımsızlık ve bayrakla eş değerde tutulmuştur. Bir millet
için dil, bağımsızlığın da simgesidir. Dilini yabancı
etkilerden koruyamayan milletlerin bağımsızlığı tehlikeye
girer. Başka bir deyişle: “Dil birliğini kaybeden milletlerin
millî birliği tehlikeye girer.”

Atatürk: “Türk demek, dil demektir. Milliyetin en
bariz vasıflarından biri dildir. Türk her şeyden önce ve
mutlaka Türkçe konuşmalıdır.” diyerek dilde ulusallaşma-
nın temelini atmıştır.

2 Eylül 1930’da kendi el yazısı ile dilin önemine şöyle
işaret eder Ulu Önder: “Millî his ile dil arasındaki bağ çok
kuvvetlidir. Dilin millî ve zengin olması, millî hissin
gelişmesinde başlıca müessirdir. Türk dili, dillerin en
zenginlerindendir. Yeter ki bu dil şuurla işlensin.
Atatürk Türk diline önem verirdi. (Sinanoğlu, Bye Bye Türkçe, s.49)

1. Metinden hareketle dilde bağımsızlık neden ulusal bağımsızlığın ön koşuludur? Değerlendiriniz.
2. Dilimizi yabancı dillerin etkisinden korumak için neler yapılabilir? Görüşlerinizi paylaşınız.

Okuma Parçası

Aşağıdaki metinleri okuyarak soruları cevaplayınız.

ATATÜRK’ÜN KÜLTÜR ANLAYIŞI ATATÜRK VE SANAT
Atatürk, Gökalp’ın “Uygarlık” ayrımına karşıdır. Atatürk, yeni Türk devletine modern devlet örgütleri
Böyle bir ayrımın, toplumumuzun çağdaşlaşmasını kazandırırken Türk sanatına, çağdaş anlamda gelişmesi ve
durduracağını düşünmektedir. Atatürk için kültür ve ilerlemesi için, yeni bir yol açmıştır. Atatürk güzel sanat-
uygarlık ayrımı yoktur; kültür ve uygarlık birdir. O, bu ları, eğitim, bilim ve kültür devriminin bir parçası olarak
konuda şunları söyler: “Uygarlığın ne olduğunu hep nitelemiş ve bunu her zaman tekrarlamıştır. Bu nedenle,
başka başka tarif edenler vardır. Bence uygarlığı kültür- laiklik ilkesini, özellikle resim ve heykel sanatıyla yakın-
den ayırmak güçtür ve gereksizdir. Bu görüşümü dan ilgili görmüş, bu iki sanat dalının geliştirilmesi gerek-
açıklamak için kültür ne demektir, tanımlayayım. tiğine inanmıştır. Atatürk, güzel sanatları, Türk milletinin
Kültür, insan toplumunun devlet hayatında, düşünce tarihî bir özelliği olarak görmüş, sanatın yaşamsal özelliğe
hayatında ve ekonomik hayatta yapabileceği şeylerin sahip olduğunu vurgulamış, ulusal bir ülkü olarak nitelen-
toplu sonucudur.” dirmiştir. O bu ifadelerle sanatçıların işleyecekleri konular
için bitmez tükenmez millî sanat hazinelerine, yakın ve
Atatürk döneminden önce yapılan reformlar, uygar- uzak tarihimize işaret ediyordu. Sanatı güzelliğin ifadesi
lık ve kültür ayrımının etkisi altında kalınarak sadece olarak değerlendiriyor, milletlerin ilerleme yolunda belirli
teknolojinin taklit edilmesiyle sonuçlanıyordu. Tekno- bir yerde olmasını resim ve heykel yapmalarına, tekniğin
lojiyle birlikte kültürün de aktarılamamasından dolayı gerektirdiklerini uygulamalarına ve sonuç olarak da insan-
taklitçilikten öte gidilemiyordu. Oysa çağdaş uygarlı- ların olgunlaşmasına bağlıyordu.
ğın temel kaynağı, bu teknolojiyi doğuran dünya (www.atam.gov.tr)
görüşü, yaşam biçimi ve zihniyetidir. Bunun için de
çağdaş yaşayış biçimi benimsenmeden, çağdaş dünya
görüşüne sahip olunmadan, toplumun değişmesi ve
gelişmesi olanaksızdı.
(turkoloji.cu.edu.tr)

1. Atatürk kültür ve uygarlık ayrımı yapılmasını neden eleştirmiştir?
2. Sadece teknolojik gelişmeler çağdaşlaşma için yeterli midir? Neden?
3. Atatürk’ün güzel sanatları kültür devriminin bir parçası olarak değerlendirmesi hakkında neler söyleyebi-
lirsiniz?
4. Sanatın toplumsal açıdan destek görmesi o toplumdaki insanların olgunlaşması ile değerlendirilebilir mi?
Görüşlerinizi paylaşınız.

209