Page 22 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite

3. ÜNİTE Kültür

Okuma Parçası

Aşağıdaki metinleri okuyarak soruları cevaplayınız.
KÜLTÜR VE EĞİTİM
Eğitim, kişinin belli bir yaşam tarzını öğrendiği toplumsallaşma ve kültürleşme süreciyle özdeş tutulabilir. Bütün
toplumlarda eğitimin amacı, yeni kuşaklara bir kültür birikimini aktarmak, gençlerin davranışını yetişkinlerin hayat tarzı
yönünde biçimlendirerek onları gelecekteki toplumsal rollerine doğru yöneltmektir. En ilkel kültürlerde örgün eğitim,
okul ve öğretmenlik gibi uzmanlaşmış kurum ve işlevler hemen hiç yoktur; genellikle bütün toplumsal çevre ve etkinlikler
okul işlevi görür ve yetişkinlerin hemen tümü öğretmen konumundadır. Toplumlar karmaşıklaştıkça, kuşaktan kuşağa
aktarılacak bilgi birikimi kimsenin tek başına taşıyamayacağı kadar çoğalır. Bu nedenle kültür aktarımının daha seçici ve
etkin yollarını geliştirmek gerekir. Okullarda ya da okul niteliği taşıyan kuruluşlarda öğretmenliği meslek edinmiş kişiler-
ce sürdürülen örgün eğitim bu gereksinimi karşılar.
(www.ansiklopedi.turkcebilgi.com)
KÜLTÜREL ZENGİNLİKLERİMİZ VE DİL ancak dili ile ulaştırabilir. Bir yazar, bir bilim insanı, bir
Türk edebiyatı en eski çağlardan bugüne kadar, bütün devlet adamı, bir filozof görüşlerini topluma dil yolu ile
safhaları, devirleri ve sosyal tabakaları ile Türk milletinin yayabilir. Milletimizin dünya görüşü Yunus Emre’nin
hayatını, zevkini, dünya görüşünü, yaratma gücünü göste- ilahilerinde, Türk halkının bayrakta sembolleşen vatan
ren bir duygu, düşünce ve hayal dünyasıdır. Halk edebiyatı sevgisi Mehmet Akif’in İstiklal Marşı’nda, Millî Mücade-
halkın yaşayışının, inanç ve değer hükümlerinin bir le ruhu Mehmet Emin Yurdakul’un şiirlerinde ve bu
hazinesidir. Bu edebiyat, beşikten başlayarak insan hayatı- dönemin romanlarında, İstanbul’un güzellikleri, İstanbul
nın bütün safhalarını içine alır. Türk halk edebiyatı aşk, halkının gelenek ve görenekleri Yahya Kemal’in eserlerin-
ölüm, hasret, tabiat sevgisi, gurbet, anı, din duygusu, alay, de, Hüseyin Rahmi ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın roman-
kahramanlık, ahlak gibi bütün duyguları işler. Bunların larında, Anadolu insanının yaşayışı ve değer ölçüleri
hepsi de kültürümüze ait unsurlardır ve edebiyat aracılı- Yakup Kadri’nin eserlerinde ebedîleşmiştir.
ğıyla taşınmaktadır. Edebiyatın temel malzemesi ise dildir. (Şuayip Uyanık, Dil, Kültür ve Edebiyat Üzerine Bir Değerlendirme, Çağın Polisi
Bir şair, duygu ve düşüncelerini kendi milletinin fertlerine Dergisi, s.5 ’ten kısaltılarak alınmıştır.)
1. Metinden hareketle eğitim kurumunun kültürel açıdan toplumsal yapıda üstlendiği temel işlevler hakkında
neler söyleyebilirsiniz?
2. Dilin korunması ve geliştirilmesi konusunda eğitim kurumlarının, sanatçıların, bilim insanlarının, edebi
yatçıların ve basının toplumsal sorumlulukları neler olabilir? Görüşlerinizi paylaşınız.
3. Dili kültür için vazgeçilmez kılan unsurlar neler olabilir? Görüşlerinizi paylaşınız.

Yorumlayalım

Aşağıdaki görselleri inceleyerek soruları cevaplayınız.

Kanuni Sultan Süleyman'ın İran Elçisini kabulü Mimar Sinan’ın inşaa ettiği Farklı coğrafyalar, kültürler ve bireylerin
(Matrakçı Nasuh, Süleymanname) Selimiye Camisi tecrübeleri Ebru’nun gelişmesine katkı sağlamıştır.
1. Sanat alanında ortaya konulmuş ürünlere bakılarak bir toplumun kültürel yapısı hakkında ne tür bilgilere
ulaşılabilir?
2. Kültür aktarımında sanat eserlerinin aktif bir rolü olduğunu düşünüyor musunuz? Neden?

206