Page 19 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite
P. 19
Kültür 3. ÜNİTE
Okuma Parçası
Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
ANTALYA’NIN HALK KÜLTÜRÜ
Antalya halk kültürünün belirleyici unsuru yörenin civarına yerleştirilen topluluklardır. Geçmişte Balkan ve
yörük yerleşimidir. Antalya halkının çoğunluğunu Yö- Girit göçmenleri buna örnek teşkil ederken bugün de iç
rükler (konargöçer) oluşturmaktadır. Bunların büyük bir göçler bu duruma örnek gösterilebilir. Hızlı iç göç alan
kısmı toprağa yerleşmiş olarak bir kısmı da göçer olarak kentlerimizden olan Antalya’da, toplumsal yapı da buna
yaşamını sürdürmektedir. paralel olarak hızlı bir değişim süreci göstermektedir.
(www.antalya.bel.tr)
Konargöçer yaşamın oluşturduğu kültürel etki Antal-
ya’nın sosyokültürel yapısında da etkili olmuştur. Daha
20-25 yıl öncesine kadar hayvancılıkla geçinen, yazın
yaylaya çıkan, kışın sahile inen yörükler, bugün hayvan-
cılığı bırakmış olmalarına rağmen yaylacılık kültürünü
modern araçlar kullanarak yaşatmaya çalışmaktadırlar.
Antalya’da ekonomiyi belirleyen hayvancılığın
yerini, tarım, ziraat ve seracılık almış durumdadır. Kent
içerisinde de çağdaş ekonomik uğraşların yer aldığı bir
ekonomik ve sosyal yaşam içerisinde geçmiş kültürün
izlerini bulmak neredeyse imkânsızlaşmaktadır.
Yörük yaşamının etkisinin yanı sıra, geçmiş kültür-
lerin etkisini de kent yaşamında yadsımamak gerekir.
Çünkü bunlar kent geleneğinin oluşmasında önemli
unsurlardandır. Uygarlıklar üzerine uygarlıklar kurulan
bu kentin asırlardır gelişen mimarisinin, antik yerleşim
yerlerinin ve günümüze bıraktığı kültürel mirasın,
bugünkü kent yaşamına, halkın kültürel ve sosyal gelişi-
mine önemli katkıları olmuştur, olmaya da devam
etmektedir.
Toplumsal yapının şekillenmesinde bir diğer unsur
da, muhacir (göçmen) olarak gelip kent içerisine ve Antalya’da bir yörük çadırı
1. Konargöçer yaşam Antalya’nın sosyokültürel yapısını nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.
2. Antalya’da toplumsal yapının hızlı bir değişim süreci içerisine girmesinde göçmenlerin rolü hakkında
neler söyleyebilirsiniz?
Haber
Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
İstanbul’un Tarihi ve Kültürel Değerleri
İstanbul, Türkiye’nin en gelişmiş ve en fazla nüfusa sahip şehridir. Artık metropol olmaktan çıkmış ve bir mega-
pol haline gelmiştir . Geçmişten günümüze kadar olan süreçte İstanbul, birçok farklı medeniyete kucak açmış ve pek
çok farklı kültürü bünyesinde barındırmıştır. Günümüzde de kültürel bakımdan daha da ileriye gitmekte olan İstanbul
çok fazla kültürel özelliğe sahiptir. Bunun en önemli nedeni ise geçmişte ve günümüzde çok farklı medeniyetlerin bu
topraklarda yaşamasıdır. MÖ 7. yy.da kurulan İstanbul'un, kuzeyde Haliç, doğuda İstanbul Boğazı ve güneyde
Marmara Denizi ile çevrili kısmı günümüzde “Tarihi Yarımada” olarak anılmaktadır. Kent, Avrupa ve Asya'yı birbiri-
ne bağlayan stratejik konumu nedeniyle tarihi boyunca kentte hüküm süren uygarlıklar için daima çok önemli olmuş-
tur. Bu özellikleri ile kent, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı gibi büyük imparatorluklara başkentlik yapmıştır. Bu
görkemli geçmişi ile farklı dinleri, kültürleri, toplulukları ve bunların ürünü olan yapıtları benzersiz bir coğrafyada
bir araya getiren İstanbul, 1985 tarihinde UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 4 bölge olarak dahil edilmiştir. Bunlar:
Hipodrom, Ayasofya, Aya İrini, Küçük Ayasofya Camisi ve Topkapı Sarayı’nı içine alan Sultanahmet Kentsel Arkeo-
lojik Sit Alanı; Süleymaniye Camisi ve çevresini içine alan Süleymaniye Koruma Alanı; Zeyrek Camisi ve çevresini
içine alan Zeyrek Koruma Alanı ve İstanbul Kara Surları Koruma Alanı’nı içermektedir.
(www.istanbul.gov.tr)
1. Türkiye’nin farklı kentlerinden göç alan İstanbul’un kültürel yapısı hakkında neler söyleyebilirsiniz?
2. İstanbul’un toplumsal yapısının Türkiye’nin toplumsal yapısını yansıttığını söyleyebilir miyiz?
203
