Page 22 - Sosyoloji 2 | 4.Ünite

MEDYANIN TOPLUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

KAVRAMLARIMIZ DERSE HAZIRLIK
• Medya 1. Yaşamınızda en sık kullandığınız iletişim araçları nelerdir? Bu iletişim araçlarının yaşa-
• Kitle iletişim araçları mınızda nasıl bir etkisi vardır? Düşüncelerinizi paylaşınız.
2. Medyanın toplum üzerinde etkili olduğunu düşünüyor musunuz? Tartışınız.

MEDYANIN TOPLUMSAL GÜCÜ
Türkçede “kitle iletişim araçları” olarak da tanımlanan
medya, her çeşit bilgiyi bireye ve topluluklara aktaran, eğ- BİLİYOR MUYDUNUZ?
lendirme, bilgilendirme ve eğitme gibi üç temel işleve sa- • Dünya üzerinde her üç kişiden ikisinin sos-
hip her türden sözlü, yazılı, basılı, görsel metin ve imgeleri yal paylaşım sitelerini ziyaret ettiğini,
içeren, çok geniş iletişim araçlarını kapsayan bir kavram- • Türkiye’nin Avrupa’da İnternette en çok za-
dır. Bu kavramın içine gazeteler, dergiler, kitaplar, broşürler man geçiren ülke olduğunu,
gibi yazılı; televizyon, sinema gibi görsel - işitsel ve radyo • Her gün bir sosyal paylaşım sitesi üzerinde 8
gibi işitsel kitle iletişim araçları girmektedir. Günümüzde milyar dakika vakit geçirildiğini ve 285 mil-
bu kavrama İnternet, billboard benzeri yeni iletişim araç- yon adet içerik paylaşıldığını,
ları da eklenmiştir. Medyanın insan hayatındaki yeri bü- • Türkiye’nin 14 milyondan fazla kullanıcısı
yüktür. Çünkü medya tüm insan davranışlarını kapsayan bir olan bir sosyal paylaşım sitesiyle Avrupa’nın
araçtır. Bilgiyi yayar, eğitir, eğlendirir ya da bilgiye yönelik en aktif üçüncü ülkesi olduğunu biliyor
davranışlar sunar. İnsanlar ise bu sayede, görerek, duyarak, muydunuz?
dergipark.ulakbim.gov.tr
okuyarak edindikleri bilgileri çevresindekilere de yansıtırlar
ve o medya aracına olan güvenleri doğrultusunda tutum ve
davranışlarını belirlerler.

Medyanın toplumsal gücü konusunda, birbirleriyle taban tabana zıt iki temel görüş vardır:
1. Medya “edilgen bir iletici”dir: İletilerin yayılmasında pasif bir konumdadır.
2. Medya iletişim olayında “etkin bir katılımcı”dır: Mesajların şekillendirilmesinde aktif roller oynar.

Birinci görüşün takipçilerine göre med-
ya, gerçekleri olduğu hâliyle yansıtan bir
ayna gibidir. Objektiflik ve yansızlık, med-
yanın profesyonellik ideolojisinin temel
ilkelerini oluşturur. Bu düşünürlere göre
medya, mevcut durumu nesnel ve tarafsız
bir şekilde ortaya koyar. Bunu da büyük öl-
çüde, her türlü ön yargıdan ve baskıdan uzak
şekilde gerçekleştirir.
Öte yandan, Marksist yaklaşım ise med-
ya konusunu çok daha farklı bir perspektif-
ten ele alır. Çoğulcu (plüralist) düşünürlerin
görüşlerinin karşıtı bir yaklaşımla medyanın
nesnel gerçekliği çarpıtıp tahrif ettiğini be-
lirtir. Marksist geleneğin takipçisi düşünür-
lere göre medyanın, ön yargıdan ve baskıdan
kurtulması olanaksızdır. Çünkü toplumdaki
birtakım güç odakları ki biz bu güç odakları
birçok toplumsal konuda olduğu gibi medya Avrupa Ülkelerinde İnternet Kullanımı ( 2011-milyon) (www.bilisimlive.com)
üzerinde de etkin bir güce sahiptir. Medya
ve onun ürünleri de genellikle, toplumun ve
bireylerin kaderlerini belirleyici konumda ve makro düzeyde karar verici durumda bulunan, bu hâkim ekono-
mik ve siyasi gruplar tarafından şekillendirilir.

180 MEDYANIN TOPLUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ