Page 5 - Tarih 10 - Ünite 3

DEVLETLEŞME SÜRECİNDE
SAVAŞÇILAR VE ASKERLER

3.1. BEYLİK DÖNEMİ’NDE OSMANLI’NIN ASKERÎ GÜCÜ

Bizans sınırında küçük bir beylik olarak kurulan Osmanlı Devle- TARTIŞALIM
ti’nin kısa sürede büyümesinin sebepleri neler olabilir?

Osmanlı Devleti, ordu teşkilatı bakımından tarihteki en büyük dev-
letlerden biri olmuştur. XVII. yüzyıla kadar en güçlü askerî yapıya
sahip olan Osmanlılar; Asya, Avrupa ve Orta Doğu’nun siyasetini
belirlemede önemli rol oynamıştır. Osmanlıların bu başarısında
Beylik Dönemi’nden itibaren askerî teşkilatlanmayı geliştirmeye
yönelik adımlar atması ve farklı muharip
sınıfları en iyi şekilde kullanarak döne-
min şartlarına uygun hâle getirmesi etkili
olmuştur.
Anadolu’nun uç bölgelerinde toplanan
Türkmenler doğuda Moğollara; batıda
Bizanslılara karşı gaza hareketinin ön
safında mücadele etmiştir. Osman Gazi,
Bizans’a karşı savaşan bir alp ve aynı za-
manda bir boy beyiydi. Osmanlı Beyliği’nin
ilk savaşçı sınıfını, Osman Gazi’nin etra-
fında gaza ve ganimet amaçlı toplanan Görsel 3.1
alplar ve gaziler oluşturmuştur (Görsel 3.1). Karamürsel Alp, Konur Alplar ve gaziler (Temsilî)
Alp, Gündüz Alp, Akçakoca, Samsa Çavuş gibi alplar bu silsilenin
en tanınmışlarındandır.

Alp ve gazi özdeş kelimelerdir. Alp, Türklerde “bahadır” diye
anılan kahraman savaşçıyı; gazi ise alpın daha çok İslami BİLİYOR MUSUNUZ?
Dönem’de gaza ile kaynaşmış hâlini anlatır.

Osman Bey’in gazileri ile yaptığı başarılı askerî faaliyetler diğer
aşiret Türkmenlerinin de onlara katılmalarını sağlamıştır. Osman
Gazi, kendi safında savaşan Türkmen aşiretlerine ganimetlerden
pay vermiş ve ele geçirilen topraklara yerleşme hakkı tanımıştır. Bu
şekilde elde ettikleri topraklar karşılığında aşiretler, Osman Bey’e
tabi olmuş ve savaş zamanlarında atlı askerler göndermiştir. Bun-
lardan başka Beylik Dönemi’nde, Ahiyân-ı Rûm (Ahiler), Bâcıyân-ı
Rûm, Abdalân-ı Rûm, Gaziyân-ı Rûm adlarıyla anılan zümrelere
mensup kuvvetler de seferlere katılmıştır.
Ahiler, toplumda anlayışlı ve uzlaştırıcı bir tutumla esnaf teşki-
latı oluşturmuştur. Ahilik teşkilatının çatısı altına giren esnaf ve
sanatkârlar; mesleki, dinî, ahlaki eğitimden farklı olarak askerî
talim ve terbiye de görmüştür. Ahilik, Anadolu’da süratle yayılmış,
köylerde ve uç bölgelerde büyük nüfuza sahip olmuştur. Osman
Gazi, yoldaşları ve alpları da Ahi teşkilatına mensuptur.
İslamiyet Öncesi Dönem’de binicilik ve atıcılıkta usta olan Türk Görsel 3.2
kadınları, savaşlara erkeklerle birlikte katılmıştır. İslamiyet’e geçişin Bâcıyân-ı Rûm (Temsilî)
ardından da bu gelenek sürdürülmüş ve Anadolu’da Bâcıyân-ı Rûm
adıyla Ahiliğe denk bir kadınlar teşkilatı kurulmuştur (Görsel 3.2).

77