Page 10 - Tarih11 - Ünite 3

3. ÜNİTE

kazanması için uğraşmış ve bunda da başarılı olarak Osmanlı
Devleti’nin parçalanmasını hızlandırmıştır. Nihayet Anadolu’da-
ki Türk varlığına son vermeyi hedefleyen Avrupalı devletler, bu
amaçlarını Sevr Antlaşması ile gerçekleştirmek istemişlerse de
Türk milleti buna izin vermemiştir.

Beserabya
Romanya 1812 Aral
Bosna Sırbistan 1878 Gölü
1878 1878 KARADENİZ
Karadağ Bulgaristan
1878 1908 Ardahan
Arnavutluk İstanbul HAZAR DENİZİ
1912 Ankara Kars
Yunanistan
1829 İzmir
Mora Adana
Tunus 1829
Cezayir Halep Musul
Rodos Antakya
Girit Kıbrıs
Tunus 1913 1912
1881 1878
Cezayir AKDENİZ Şam Bağdat
1830 Trablusgarp Bingazi Kudüs
İskenderiye
Trablusgarp
1912
Mısır Basra Körfezi
1882 Hicaz Krallığı

30 Ekim 1918’de Osmanlı Devleti KIZILDENİZ
Bağımsız hâle gelen topraklar
İşgal edilen topraklar 0 350 km

Harita 3.4
XIX ve XX. yüzyıllarda
Osmanlı Devleti’nin toprak kayıpları Millî Mücadele ve Şark Meselesi
Şark Meselesi kapsamında Arap vilayetlerinin paylaşımı,
Hindistan’a yönelik çıkarları bakımından İngiltere ve Suri-
ye bölgesinde hâkimiyet kurmak isteyen Fransa tarafından
uygulama alanına sokulmuştur. XIX. yüzyılın sonlarında Al-
manya’nın bu bölgeye girmek istemesi de büyük devletle-
rin rekabetini artırmış ve bölge dışında ateşlenen sömürge
edinme kavgaları buralarda Şark Meselesi’ne yeni boyutlar
kazandırmıştır (Harita 3.4). Osmanlı’ya ait Arap vilayetlerinin
paylaşımı Şark Meselesi’nin son aşamasını teşkil etmiş ve
Sevr Antlaşması bunun son durağını oluşturmuştur. Filistin’de,
yoğun göçlerle sayıları giderek artan Yahudiler için bir vatan
kurulmasının temelleri atılmış ve Arap coğrafyası Avrupalı
devletlerce paylaşılmıştır. Bunun yanında Avrupalı devletle-
rin Doğu Anadolu’da bir Ermeni devleti kurma ve geri kalan
Anadolu topraklarını da parçalama isteği Millî Mücadele’nin
zaferiyle neticesiz kalmıştır.
YORUMLAYALIM
Kemal Beydilli, “Şark Meselesi”, s.356-357’den düzenlenmiştir.
Şark Meselesi kapsamında Avrupalı devletlerin, Orta Doğu’ya
yönelik politikaları nelerdir?

96