Page 12 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 5.Ünite

II. DÜNYA SAVAŞI SÜRECİNDE TÜRKİYE VE DÜNYA

İngiltere, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 2 Nisan 1948’de Araplar ve Yahudiler
arasındaki anlaşmazlığı Birleşmiş Milletlere götürdü. BM Filistin Komisyonu
oluşturuldu ve komisyon oy birliği ile Filistin’in bağımsızlığını teklif etti.
Komisyon üyelerini oluşturan üyelerin çoğunluğunun teklifine göre Filistin,
Araplar ile Yahudiler arasında taksim edilmeli ve iki ayrı bağımsız devlet
kurulmalıydı. Kudüs şehri ise milletlerarası statüye sahip olmalıydı. Komis-
yonda azınlıkta kalan diğer üyelere göre ise Filistin, Yahudi ve Arap devlet-
lerinden meydana gelen “federal” bir devlet olmalıydı. Yahudiler çoğunluk
planını, Araplar ise azınlık planını desteklediler.

BM Genel Kurulunda 27 Kasım 1947’de yapılan görüşmede çoğunluğun ka-
rarı benimsendi. Filistin’in Araplar ve Yahudiler arasında taksimine karar ve-
rildi. Büyük devletlerden Amerika, Sovyet Rusya ve Fransa taksim lehinde oy
verirken İngiltere çekimser kaldı. Türkiye ise Arap ülkeleriyle beraber Filistin
topraklarının taksiminin aleyhinde oy verdi. Filistin’in taksim edilmesi kararı
bütün Arap dünyasında tepki ile karşılandı. Arap ülkeleri 17 Aralık 1947’de
Kahire’de yaptıkları toplantıda Filistin topraklarının taksim edilmesini ve
İsrail Devleti’nin kurulmasını önlemek için savaşa girme kararı aldılar. İn-
giltere BM kararından sonra 15 Mayıs 1948’e kadar Filistin’deki bütün kuv-
vetlerini çekme kararı aldı. Bu çekilmenin tamamlanmasından bir gün önce,
Tel Aviv’de bulunan Yahudi Millî Konseyi, İsrail Devleti’nin kuruluşunu ilan
etti (14 Mayıs 1948). Amerika, yeni İsrail Devleti’ni daha ilk günden tanıdı.
Sovyet Rusya da üç gün sonra, Arap-İsrail Savaşı’nın başlamasından sonra,
İsrail’i tanıdı.

İsrail Devleti kurulur kurulmaz Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak devlet-
leri 15 Mayıs’ta İsrail’e savaş açtılar ve Birinci Arap-İsrail Savaşı başladı. Sa-
vaş bir yıl kadar sürdü. 75.000 kişilik İsrail ordusuna karşı, savaşa katılan beş
Arap devleti her cephede yenilgiye uğradı. Sonuçta BM’nin arabuluculuğu ile
bir ateşkes imzalandı. İsrail, Filistin topraklarının hemen hemen dörtte üçünü
ele geçirdi. Ayrıca, taksim kararına göre milletler arası statüye sahip olması
kararlaştırılan Kudüs şehrinin de yarısı İsrail’in eline geçti, diğer yarısı da Ür-
dün’de kaldı. 1967 Savaşı’nda İsrail Kudüs’ün diğer yarısını da eline geçirdi.

1948-1949 Arap-İsrail Savaşı, Orta Doğu’nun yapısını değiştiren şu sonuçları
doğurdu

1. Savaş, Filistin’de yaşayan bir milyon kadar Filistinliyi yerinden yurdundan
etmiş ve bugün de süren Mülteciler Meselesi ortaya çıkmıştır.
2. Mısır’da Kral Faruk rejimi askerî bir darbeyle devrildi, darbenin liderin-
den Yarbay Cemal Abdülnasır yönetimi ele geçirdi. Bu olay Mısır tarihinde
yeni bir dönemi başlattığı gibi, Orta Doğu’da da yeni bir dönem açmış oldu.
Cemal Abdülnasır, gerici olarak nitelediği Arap monarşilerini yıkarak yer-
lerine “sosyalist-cumhuriyetçi” rejimler kurma çabalarına girişti.

3. İsrail’e karşı alınan yenilgi Arap dünyasında milliyetçilik duygusunu hare-
kete geçirdi. Cemal Abdülnasır, bütün Arapları birleştirip millî ve büyük bir
Arap dünyası kurmak ve onun başına geçmek için çabaladı.

4. Arap-İsrail savaşındaki yenilgi, Araplar arasında İsrail’e duyulan öfkeyi ve
düşmanlığı artırdı.

Arap-İsrail çekişmesi, bölgede farklı emelleri olan birçok devletin müdahale-
leri sonucu dünya barışını tehdit eden kanayan bir yara hâline geldi.

Hiroşima ve Nagazaki’ye
Potsdam Konferansı yapıldı. atom bombası atıldı.

1945 1945
170 6 Ağustos