Page 25 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 8.Ünite

8. Ünite

Irak’ın BM kararlarına uymayacağını açıklaması üzerine, 17 Ocak 1991’de
Irak’a karşı önce hava harekâtı ardından da kara harekâtı başlatıldı (Görsel
8.21). Uluslararası güç ile Irak kuvvetleri arasındaki savaş kısa sürdü. Irak
ordusu mağlup oldu ve Kuveyt işgalden kurtarıldı.

Irak, 1991’de BM tarafından önerilen ateşkes anlaşmasını imzaladı. Böylece
savaş resmen sona erdi. Barışın sürekliliği ve ekonomik ambargonun kaldı-
rılması Kuveyt’in işgalden önceki sınırlarının kabul edilmesi Irak’ın nükleer,
biyolojik ve kimyasal silahlardan arındırılması kararına uymasına bağlandı.

Savaşın ardından Irak’ta iç karışıklık baş gösterdi. Irak’taki Baas rejimine Görsel 8.21: ABD tarafından
muhalif Kürt gruplar ülkenin kuzeyinde, Şii gruplar ise ülkenin güneyinde bombalanan Bağdat şehri
ayaklanma başlattılar. Baas rejiminin şiddet kullanarak bu gruplara saldırması
üzerine, Irak birliklerinin 36. paralelin kuzeyi ile 32. paralelin güneyine geçi-
rilmeme şartı kabul edildi. Ayrıca ateşkesi denetlemek ve gerekirse müdahale
etmek için ABD, İngiltere ve Fransa birliklerinden oluşan uluslararası askerî
bir kuvvet (Çekiç Güç) oluşturuldu.

Irak hükûmetinin ülkenin kuzeyindeki kontrolü kaybetmesiyle birlikte bu böl-
gede otorite boşluğu oluştu. Bölgede güçlenen muhalif Kürt gruplar, Irak’tan
kopuş sürecine girdiler. Ayrıca oluşan otorite boşluğu nedeniyle Türkiye’ye
karşı bölücü eylemlerde bulunan PKK terör örgütü, Irak’ın kuzeyine yerleş-
meye başladı. Bu durum Türkiye için bir güvenlik sorunu hâline geldi.
II. Körfez Savaşı ve ABD’nin Irak’ı İşgali: ABD, 11 Eylül 2001 yılında
New York şehrinde bulunan Dünya Ticaret Merkezine yapılan saldırıdan son-
ra, İngiltere ile birlikte teröre karşı dünya çapında bir mücadele başlattığını
ilan etti. Bu doğrultuda teröre destek verdiği iddiasıyla önce Afganistan’a as-
kerî müdahalede bulunan ABD, ardından Irak’a yöneldi.

ABD, Irak’ı kitle imha silahları edinmek ve dünya barışını tehdit etmekle
suçladı. ABD’nin girişimleriyle Birleşmiş Milletler, Irak’a bu konuda baskı
yapılması kararı aldı. Bu karara karşılık Irak, ülkesindeki askerî tesislerin BM
yetkililerince denetlenmesini kabul etti. Irak’ın BM kararlarını koşulsuz ka-
bul etmesi, Kuveyt işgali nedeniyle komşularından resmen özür dilemesi ve
BM yetkililerinin kitle imha silahlarına rastlamadıklarını rapor etmeleri üze-
rine gerginlik yumuşadı. Fakat ABD yönetimi bu kez de Irak Devlet Başkanı
Saddam Hüseyin ve ailesinin Irak’ı terk etmelerini istedi. Aksi takdirde Irak’a
askerî müdahale yapılacağını açıkladı. Irak yönetimi ABD’nin bu uyarısını
reddetti.

Sıra Sizde
Irak’ın BM denetimini ve tüm yaptırımları kabul etmesine rağ-
men ABD’nin Irak’a saldırması nasıl açıklanabilir?

ABD’ye destek olarak İngiltere, İspanya, Çek Cumhuriyeti, Portekiz, Dani-
marka, İtalya ve Macaristan’dan oluşan bir Avrupa koalisyonu oluşturuldu.
Savaş öncesi ABD yönetimi, Türkiye topraklarından geçerek Irak’a askerî
müdahale yapmak istedi. Fakat 1 Mart 2003’te yapılan oylamada ABD’nin
bu isteği TBMM tarafından reddedildi.

ABD öncülüğündeki koalisyon güçleri, 20 Mart 2003’te Irak’a hava saldırısı-
nı başlattı. 22 Mart 2003’te ise kara harekâtı başladı. ABD kuvvetleri, 9 Nisan Görsel 8.22: Bağdat’ın ABD tarafından
2003’te Irak’ın başkenti Bağdat’ı işgal etti (Görsel 8.22). işgal edilmesiyle ilgili gazete haberi

Türk Silahlı Kuvvetleri basın açıklaması yaptı.
Yunus Emre Enstitüsü kuruldu. (e-muhtıra olarakta bilinir)

2007 2007
247