Page 4 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 9.Ünite

9. ÜNİTE

OKUMA

1 METİN
Hazırlık

1. Daha önce gezip gördüğünüz bir yerde ilginizi en çok neler çekmiştir? Neden?
2. Gezilip görülen yerler hakkında yazılan yazıları okumaktan hoşlanır mısınız? Niçin?

DER-BEYÂN-I CEVÂMİ-İ ERZURUM

Cümlesi yetmiş yedi mihrâbdır. Hepsinin kâdîmi (Ulu Câmi’) dir. Tebriz Kapusunun iç yüzünde
tarz-ı kadîm, toprak örtülü, bir minâreli bir câmi’dir. Ak Koyunlu padişahlarının binasıdır. Tûlen ve
arzan iki yüz adımdır. Minber ve mihrâbı tarz-ı kadîmdir. İçinde ale’t-tertîb dizilmiş iki yüz added
çam direkler üzere yine çam kirişlerdir. Kârgîr kubbe değildir. Câmiin bir tarafında Revan zahîresi-
çün mahfûz beksimetler var. (Eski Medrese Camii): Evvelki câmiin cânib-i şarkîsine muttasıl divar
divaradır. Çifte minarelidir. Bâzılar Ak Koyunlu padişahlarının binasıdır, dirler. Bâzılar da Hasan-ı
Tavîlin binası olduğunu rivâyet iderler. Ve’l-hâsıl kadîm bir ma’beddir. Nice kere Erzurum muhasara
olunduğundan atılan toplardan bu câmiin esker yerleri münhedim olmuş, evkâfı da olmadığından
harâb olup gitmişdir. Tebriz Kapusunun iç yüzünde bir bâb-ı bî-bedel ve iki minâresi ser-âmedi var-
dır ki bu minâreler kâsî-i Çin ü hurşîd gibi dırahşân olup pertev urduk da çeşm-i ben-î Âdem hay-
relenir. Bir dahi nazar itmek mümkin olmaz. Minâreleri eflâke ser çekmiş
olduğundan bir çok seyâhân üzerinde resen-bâzlık iderler. Câmi’ hârabe
Bilginiz Olsun
olduğundan Sultân Murâd-ı Râbi’ ta’mîr ü termîm idüp içinde balyimez
Evliya Çelebi’nin Seyahat-
toplar dökmek içün bir top i’mâl-hânesi yapdırmıştı. Hâlâ cemî’-i âlât ü
name adlı eseri; dil, folklor,
busâtı mahfûzdur. Bu câmi’ termîm idilse kürre-i arzda misâl bulunmaz
coğrafya, tarih, etnografya
bir eser olur. Allah ta’mîrini müyesser eyleye! (Lala Mustafa Paşa Câmi’i):
ve toplum bilimi bakım-
Paşa Sarayı Kapusunun önünde tarîk-i âm aşırı vâki’ olmuş, Süleyman
larından çok önemli bir
Hanın vezîri Lala Mustafa Paşa’nın binâsı, İstanbul tarzlı, âlî kubbeli,
kaynaktır.
cümle binâsı rasâs-ı hâs ile mestûr bir câmi’dir. Tûlen ve arzan seksen
ayakdır. Mihrâbı, minberi, mü’ezzin mahfeli şâh gözlüdür.
(…)
Çarşusu- Sekiz yüz kadar dükânı vardır. Dört kapulu, kârgir kubbeli, ma’mûr bir bedesteni var.
Sarâchânesi, kazzâzları, kuyumcuları, terzileri, sipâh pazarı, tahte’l-kal’âsı müzeyyendir. Darphânesi
Erzincan Kapusu kurbundadır.
Ehâlîsinin Reng-i Rûyu- Ehâlîsi Türk, Kürd, Türkmen, Ermenidir. Gök dolak acemler de var. Ten-

290