Page 8 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 9.Ünite

9. ÜNİTE

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Evliya Çelebi, Seyahatname’de Erzurum ile ilgili izlenimlerini anlatırken nelerden faydalanmıştır?
Açıklayınız.
2. Okuduğunuz metni dil ve anlatım açısından değerlendiriniz. Metnin yazıldığı dönemin dil ve anla-
tım özellikleri ile yazarın üslubu arasında nasıl bir ilişki kurulabilir?
3. Metinde gözlem tekniğine ne derece yer verilmiştir? Metinden örnek cümleler göstererek belirtiniz.
4. Metinde yazar ile anlatıcının aynı kişi olduğunu gösteren cümlelere örnek veriniz.

5. Okuduğunuz metnin konusunu belirleyiniz.
6. Metinden yola çıkarak o dönemin sosyal hayatı hakkında neler söyleyebilirsiniz?
7. Metnin konusu ile hedef kitlesi arasında nasıl bir ilişki vardır? Düşüncelerinizi sözlü olarak payla-
şınız.
8. Metinde bulunan betimleyici ve öyküleyici anlatıma örnek cümleleri aşağıdaki şemalara yazınız.

Betimleyici Anlatım Öyküleyici Anlatım

9. Metinde yazar gördüklerini ve duyduklarını aktarırken kendi yorumunu metne yansıtmış mıdır?
Bu durum dil ve anlatıma nasıl bir katkı sağlamıştır?
10. Okuduğunuz metinden gezi yazısı türünün özellikleriyle ilgili çıkarımlarda bulununuz.
11. Metinde sosyal, siyasi, tarihî ve mitolojik ögelerden hangilerine yer verilmiştir? Metinden örnek
cümleler gösteriniz.

YAZARIN BİYOGRAFİSİ

EVLİYA ÇELEBİ: XVII. yüzyılda yaşamıştır. Onun hakkındaki bilgilere
Seyahatname’den ulaşılabilmektedir. Hoş sohbet, nüktedan, cana yakın, güzel
sesli biri olan Evliya Çelebi şahsiyetinin bu imkânları ile bütün imparator-
luğu ve birçok yabancı ülkeyi gezebildi. Devrinin bilginlerinden olan yazar;
ömrünün otuz yılını İstanbul’da, geri kalanını seyahatlerde geçirdi. Bu gezi-
lerin çoğu, vezirlerin ve padişahların himayesinde olduğu için yarı resmî ni-
teliktedir. Bu, ona herhangi bir gezginden farklı imkân ve görgüler kazandır-
Temsilî
dı; çok geniş bir sahada dolaşmasını sağladı. Gezilerine İstanbul’dan başlayıp
sonra Bursa, İzmit, Trabzon, Kırım ve Girit’e gitti. Tanıdığı devlet adamlarının yanında seferlere
katılmak ya da mektup götürüp getirmek gibi görevler de yaptı. İstanbul’a dönüp dinlenişleri
süresince kesintilere uğrayan bu gezileri elli yıl kadar sürdü. Böylece üç kıtada imparatorluğun
bütün şehir ve ülkelerini; Almanya’yı, Avusturya’yı, Hicaz ve Mısır’ı, Sudan ve Habeş eyaletlerini
gördü. Evliya Çelebi’nin yolculuk notlarını topladığı on ciltlik Seyahatname’si, Türk edebiyatının
gezi yazısı türündeki önemli eseridir.

294