Page 27 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI EBRU 12

OKUMA PARÇASI
Necmettin Okyay’ın ‘’hilbe’’ ile ilgili bir anısı:
Bir tarihte, Üsküdar Özbekler Dergâhı’nda elime eski ebrûlar geçti evlâdım… Lâkin deh-
şetli pastırma koktuğunu fark ettim. ‘‘Allah Allah, pastırma sarmak için ebrû kâğıdından başka
kâğıt bulamamışlar mı ?’’ diye düşündüm, bir mânâ da veremedim. Sonradan, bir yazma eser-
de, ebrû yapmak maksadıyla hilbe’nin de kitre gibi kullanılabildiğinden bahsolunduğu gözüme
çarptı. İşte o zaman pastırma kokusunun esrarını çözer gibi oldum! Zira bu kokuyu pastırmaya
veren ve diğer baharat ile karıştırıldıktan sonra etin üstünü kapatacak bir tabaka halinde sürü-
len çemen maddesinin esansı hilbe (boytohumu)’dir. Bunun üzerine kendim de tecrübe ettim.
İyi netice almakla beraber, aradan geçen çok uzun zamana rağmen kâğıdın pastırma kokusunu
kaybetmediğini hayretle müşahede ettim. Ben bütün lüzûcî (yapışkan) maddeleri ebrû imalinde
kullanmışımdır. Ancak, bunlar arasında sâlep kadar iyi netice veren olmadı. Lâkin hakîkî sâlep
bulmanın zorluğundan ve bu maddenin pahalılığından, kitre üstünde karar eyledim. (M.Uğur
Derman, “Türk Sanatında Ebrû” S.17, 1977)

1.2.2. Boyalar
Türk ebru sanatında kullanılan boyalar yağ içermeyen, suda erimeyen doğal pigment boyalar-
dır. Bu boyalar renklerine göre toprak, toprak bazlı killer, lahor çividi, mineral ve tuzlardan elde edilir.
Ebruda kullanılan boyaların bazıları elde edildikleri maddeye veya bölgeye göre isim alırlar.
Ebruculukta en çok Lahor çividi (mavi), çamaşır çividi (lacivert), Çamlıca toprağı (tütün rengi), is siya-
hı, gülbahar-demir oksit içeren toprak (kırmızı), yeşil, lök (vişne çürüğü), zırnık (sarı), üstübeç (beyaz)
vb. renkler kullanılır.

Görsel 22: Çeşitli renklerde toprak boyalar

24