Page 35 - ESTETİK 11

“Sanat, ruhun madde içinde görünüşüdür.” Suut Kemal Yetkin (1903-1980)
“Sanat yaratıdır, bir gerçekliğin kopyası değildir.” Henri Delacroix [Hanri Dölak-
rua (1873-1937)]
“Sanat, insanın yaşadığı bir duyguyu başkalarının da hissetmesi amacıyla hareket,
çizgi, renk, ses ya da sözcüklerle belirlenmiş biçimler aracılığıyla aktarmasıdır.” Lev
Tolstoy [Lev Tolstoy (1828-1910)]

1. Verilen sanat tanımlarından kendinize en yakın bulduğunuz hangisidir? Neden?
2. Birbiriyle çelişkili bulduğunuz tanımları söyleyiniz.
3. Birbiriyle çelişkili tanımların varlığı sanatın hangi özelliğini gösterir? Açıklayınız.
4. Bu tanımlardan farklı olarak bildiğiniz sanat tanımlarını sınıfta paylaşıp yorumlayınız.

Sanat” diye bir şey yoktur aslında. Yalnızca sanatçılar vardır. Bir zamanlar bazı
adamlar renkli toprakla bir mağaranın duvarına kabaca bizon resimleri (Görsel
2.1) çiziktiriyordu, bugün de bazıları boya satın alıp duvar ya da tahta perdeleri
resimliyor ve daha birçok başka şey-
ler üretiyorlar. Tüm bu etkinlikleri
sanat diye tanımlamakta hiçbir sa-
kınca yok, yeter ki bu sözcüğün yer
ve zamana göre birbirinden değişik
anlamlara gelebileceği unutulmasın
ve günümüzde nerdeyse bir korkuluk
veya tapınma aracı hâline gelen ve
büyük “S” ile başlayan Sanat’ın var
olmadığının bilincinde olunulsun.

Ernst Hans Gombrich [Erns Hans
Görsel 2.1: İspanya, Altamira mağara resmi, Gomrih (1909-2001)]
MÖ 15.000-10.000 dolayları
Bireysel ve toplumsal düzlemde hayatımızı kuşatan felsefe, bilim ve din gibi unsurlar,
kültür adını verdiğimiz maddi ve manevi değerler bütününü oluşturur. Sanat, bütün
bu unsurlara yaslanan bir birikimle kültürün taşıyıcı rolünü üstlenir. Bu açıdan sanatta
felsefe, bilim ve dinin yanı sıra tarih, kültür ve ekonominin her çağda farklı biçimlerde
yansıyan etkisini ve izini buluyoruz.

İnsanlığın tarih boyunca kaydettiği ilerlemeler ve yaşadığı değişimler, toplumların kül-
tür özellikleri ile sanat anlayışlarını etkilemiştir. Bu nedenle sanat, her dönemde ve
toplumda farklı karakterlere sahip olmuştur.
Toplumsal yapı (göçebe ya da yerleşik toplum gibi), dinî inanışlar, coğrafi konum
(iklim, yaşam alanı vb.), önceki medeniyetlerin etkileri ve bıraktıkları kültürel miras,
içinde bulunulan çağın karakteristik özellikleri (Orta Çağ’da skolastik düşünce, Yeni
Çağ’da Rönesans vb.), iktisadi yapı gibi etkenler, sanatın şekillenmesinde belirleyici
rol oynamıştır.

ETKİNLİK

Bertolt Brecht’in [Bertol Breh (1898-1956)] “Sanat, dünyayı yansıtan bir ayna değil,
dünyanın onunla şekillendirildiği bir çekiçtir.” sözünde anlatılmak istenen düşünceyi
yorumlayarak düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

33