Page 31 - ESTETİK 11

Okuma Parçası
‘‘ ESTETİK TAVIR VE ESTETİK YARGI

Estetik tavır ve estetik yargı kişinin bir nesne, durum veya olay kar-
şısında sergilediği tutumlarıdır. Bu tutumlar bir sanat eseri, bir doğa
manzarası veya bir mimari yapıyla herhangi bir nedenle karşılaşma
sonucunda edinilen estetik deneyimle ilgilidir. Estetik tavır, insanla-
rın estetik duygularını ve zevklerini yansıtan farklı faktörlere bağlı
olarak ortaya çıkarken estetik yargı ise bir nesne, durum veya olayın
güzelliğini veya değerini belirleme sürecidir. Bu yargılar, kişisel ter-
cihlere ve kültürel farklılıklara bağlı olarak değişebilir.

Bir sanat eseri izlenirken bu esere bütün düşünce ve bağlamlardan
sıyrılarak sadece estetik haz ve lezzet alarak bakılıyorsa bu estetik
tavırdır. Ama bu eser izlenilirken eserin maddi ederini düşünerek de-
ğerlendirme yapılıyorsa bu pratik ticari tavırdır. Bir eserin ne zaman
yapıldığına, tarihsel geçmişini değerlendirmeye yönelik bakış ise bir
sanat tarihçisi bakış açısıdır. Bu estetik bir tavır değil, bilgisel tavır-
dır. Bir bahçeye bakıldığında o bahçeden ne kadar ürün alınacağı ne
kadara satılacağı ne kadar para kazanılacağı düşünülerek bakılıyorsa
bu ticari bir bakış açısıdır. Veya bakılan bahçeden ne kadar sürede
ürün alındığı, bitki türlerini, meyvenin cinsini anlamak için bakılıyor-
sa bu bilgisel bir tavırla bakıldığını göstermektedir. Fakat bahçeye
sadece güzelliği açışından bakarak estetik bir lezzet alınıyorsa estetik
tavırla bakıldığını göstermektedir. Kısacası estetik tavır bilgisel, tica-
ri, fayda v.b. tüm kaygılardan bağımsızlaşmış bir bakış açısıdır.
Estetik yargı insanlar tarafından üretilmiş bir esere veya doğadaki
bir manzaraya estetik bir tavırla baktıktan sonra bireyin beğenme
veya beğenmemeye yönelik subjektif değerlendirmesidir. Bu obje
güzeldir veya bu obje çirkindir şeklindeki yargısıdır. Estetik yargıların
oluşmasında nesnenin bireyde yarattığı estetik deneyim önemlidir.
Estetik tavır ve estetik yargı birbirleriyle bağlantılı görünmesine rağ-
men birbirlerinden farklıdır. Estetik tavır, bir kişinin estetik deneyim-
lerine tepki verme şekliyken estetik yargı, bir kişinin o deneyimler
hakkında yargıda bulunma sürecidir. ‘‘

Komisyon

Elektronik İçerik

Ünite konularını özetler niteliğe sahip olan elektronik içeriğe yandaki karekoddan ulaşabilirsiniz.

29