Page 27 - ESTETİK 11

1.5. ESTETİK TAVIR

Bir sanat eserine kişisel beklentilerle; ahlaki, dinî ve politik kaygılarla yahut onun ticari
değeri açısından yaklaşmak estetiğin ilgisi dışındadır. Pratik tavır olarak adlandırılan,
sanat eserine yararlılık açısından bakış, eserin sanatsal anlam ve değeriyle ilgilenmez.
Buna karşın eserin yalnız estetik değerine odaklanıp ona bir beğeni ve duygu objesi
olarak yaklaşmak, estetik bir tavrı ifade eder.
Estetik değer taşıyan objelere (sanat eseri veya doğa manzarası) başka herhangi bir
amaç gözetmeksizin yalnızca estetik bir ilgiyle yönelmeye estetik tavır denir. Bir sanat
sergisini gezen izleyici, dikkatini çeken bir resme kendi ahlak anlayışına ya da poli-
tik görüşlerine uygun olup olmadığı kaygısıyla bakıyorsa bu estetik bir tavır değildir.
Ancak esere diğer bütün pratik amaçlardan bağımsız olarak sadece estetik bir ilgiyle R
yöneliyorsa bu estetik bir tavır olarak değerlendirilir.
Estetik bir tavırla yöneldiğimiz objelere güzel, hoş, yüce, trajik gibi belli estetik de- I
ğerler yükleriz. Bu değerler objelerin bizim duygu ve düşüncelerimizde uyandırdığı
etkileri ifade eder. Şöyle ki bütün ilgisini esere (diyelim ki bu bir tiyatro ya da müzik
olsun) yönelten öznenin o an bütün dünyasını bu estetik nesne oluşturur. Bu deneyim V
sonucunda izleyicide coşku, hüzün, hayret türünden birtakım duygular uyanır. İzleyici-
de uyanan bu duygular ise genel olarak güzel, hoş, yüce ya da trajik diye nitelediğimiz A
değerlerle adlandırılır. T

ETKİNLİK

1.14 numaralı görseli inceleyip metni K
okuyarak soruları cevaplayınız.

“Müzayedeci, Mark Rothko’nun [Mark İ
Rotko (1903-1970)] ‘Beyaz Merkez’
adlı tablosu için 72,8 milyon dolara çe-
kici indirdiğinde salondan uzun bir alkış T
yükselmişti. Kutlanan neydi? Alıcının
zenginliği mi? Egosunun zaferi mi? Es- E
tetik beğenisi mi? Yeni bir rekor fiyat
mı?”
[Don Thompson (Dan Tamsın), Sanat T
Mezat, İletişim Yayınları] S
1. Müzayedeye katılanların orada este-
tik bir tavır içinde bulunduğu söyle-
nebilir mi? E
2. Size göre resim ne tür bir estetik de- .
ğeri ifade ediyor?
3. Size göre bu eseri pahalı kılan nedir? 5

4. Bu tabloyu ilk kez bir sanat galerisin-
de görseydiniz ilginizi çeker miydi? .
Görsel 1.14: Beyaz Merkez, Mark Rothko, 1950,
Özel Koleksiyon 1

25