Page 26 - ESTETİK 11

tetik de denmektedir. Çünkü öznel estetiğe göre estetik obje, süjenin duygu ve dü-
şünceleri arasındaki bağdan başka bir şey değildir. Öznel (subjektif) yöntem deneysel
konulara değer vermeden felsefi düşünceyle hareket eder.

“Renkler ve zevkler tartışılmaz.” anlayışı estetik beğeni ve güzellik algısını genel olarak
belirleyen bireysel öznelliğin bir zeminidir. Başkası için güzel olmayan şey, başka birine
güzel görünebilir. Estetik beğeninin taşıdığı bu bireysel ve göreli karakterin örnekleri
yaşamın her alanında karşımıza çıkar. Kimisi kırmızı, kimisi sarı renkten hoşlanır. Kimisi
klasik Batı müziğinin, kimisi arabeskin kimisi pop müziğin güzel olduğunu düşünür. Ki-
misi Orhan Pamuk’un, kimisi Agahta Christie’nin, kimisi Dostoyevski’nin romanlarından
hoşlanır. Bu bakış açısı bireysel öznellik zeminine otursa bile doğal ve sanatsal güzellik
bağlamında nesnel ölçütlere sahip olmalıdır.

1.6.2. Nesnel Yöntem

Nesnel yöntem, estetik olayı açıkla-
mak için estetik objenin sahip olduğu
nitelikleri inceler. Bu manada bir bi-
yolojik, sosyolojik, fenomonolojik es-
tetikten bahsedilebilir. Örneğin feno-
monolojik estetik objeyi reel bir obje
olarak değil bir “öz” (eidos) olarak
düşünür. Bir sanat eserinde sanatın
içeriğini kavramak ister. Sanat eserinin
konusu olan insanın tarihini, bulundu-
ğu sosyal ve fizikî çevresini, kültürünü,
ekonomisini, sosyal ilişkilerini süreç
içerisinde ele alıp incelemektedir.

İster doğal, isterse sanatsal olsun gü-
Görsel 1.14: Bir ve Üç Sandalye, 1965, Joseph Kosuth, Karışık teknik, Modern zelliğin bireysel öznelliği aştığı için
Sanat Müzesi, New York, ABD nesnel bir zeminde şekillenmesi ge-
rektiğini savunan bir düşünür için
estetik algı ve yargılarımızın mutlaka nesnel ölçütleri olmalıdır. Bu ölçütler öznenin
nesnel gerçekliği algılaması ve yargılamasıyla orantılı olarak belirlenir. Öznellik boyu-
tunu tümüyle dışlayan içerik olmaz. Fakat bu öznelliğin boyutu, bireysel ve göreli bir
karakter taşımaktan çok, evrensel ve zorunlu bir içeriktir (Görsel 1.14). Nesnel yöntem,
estetiği felsefeden ayrı bağımsız bir bilim dalı olarak kabul eder.

SoruYorum

Aşağıdaki soruları sınıf ortamında arkadaşlarınızla birlikte cevaplayınız.
1. Güzelliğin nesnel ölçütleri nelerdir?
2. Eserin güzel olarak değerlendirilmesindeki değişkenleri örneklendirerek
açıklayınız.
3. Estetiğin bilim dalı olarak kabul edilmesinin nedenleri nelerdir?
4. Estetik neden felsefenin alt dalı olarak kabul edilmektedir?

24