Page 306 - GRAFİK TASARIM 11

5. Özgün Baskı Resim Teknikleri

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1- “Özgün baskı teknikleri” denildiğinde aklınıza ne tür özgün baskı çeşitleri geliyor?
2- Çeşitli materyaller kullanarak daha önce hiç baskı yaptınız mı?
3- Geleneksel baskının önemi sizce nedir?
4- Dijital baskı ile geleneksel baskı arasındaki farklar nelerdir?

5.1. Özgün Baskı Resim

Sanatçı tarafından çeşitli araç gereçler yardımıyla doğrudan ya da
kalıplar aracılığı ile kâğıda veya benzeri bir malzeme üzerine çizilen,
kazınan ve basılan resimlere “özgün baskı resim” denir (Görsel 5.1).

Almanların “orijinal print” olarak nitelendirdikleri kavram, Türkçeye
“baskı resim” şeklinde çevrilmiş ve sanat literatürüne bu şekilde
girmiştir. Bunlar, kalıbın yapılma ve basılma süreci içinde yaratılmış
grafik resimlerdir (Aslıer: 1989, 7).
Görsel 5.1. Lekeler, linol baskı,
Sabri Berkel, 31x43 cm, 1973 DİKKAT ÇEKME

Çevrenizde gördüğünüz baskı tekniği ile yapılmış ürünler ne-
lerdir?

5.1.1. Özgün Baskı Resmin Gelişimi

Sanatçının geleneksel baskı tekniklerinden yararlanıp bir baskı
kalıbı hazırladıktan sonra bu kalıptan baskı yoluyla çoğaltarak
numaralandırdığı resme “özgün baskı resim” denmektedir.
Özgün baskı, resimlerin mekanik olarak ve mürekkep kulla-
nılarak çoğaltılmasıdır. Baskı, genellikle tek yapılmış eserlerin
çoğaltılmış şeklidir. Bu çoğaltma işlemi; çeşitli kazıma, yontma
ve çizim tekniklerinin tek tek ya da birlikte kullanılmasıyla ya-
pılabilir (Görsel 5.2).

Baskı resim; İtalya’da “stampa”, Fransa’da “estampe”, İngilte-
re’de “print/printmaking” ve Almanya’da “originell druckg-
raphik” sözcükleri ile tanımlanırken ülkemizde 1970’li yıllara
kadar “gravür” ya da “kazı resim” sözcükleri ile tanımlanmak-
taydı. Fransızca “gravure” teriminden alınmış olan gravür, “ka-
zıma yöntemi ile kalıp hazırlama ve bu kalıp aracılığıyla kâğıt
vb. yüzeylere resim yapma sanatı” anlamına gelmektedir (Ke-
ser, 2005, s.155).

Baskı resim, kâğıdın bulunuşu ile ortaya çıkmıştır. Çin’de ilk
Görsel 5.2. Gece, gravür baskı,
Vasili Kandinsky, 1903 ahşap baskı örneklerine 9. yy.da rastlanmıştır. Avrupa’da bas-

304