Page 67 - GELENEKSEL TÜRK SANATLARI MİNYATÜR 11

3.1.2 Minyatür Sanatının Kompozisyon
Özelliklerinin Uygulanması
Minyatür sanatında kullanılan kompozisyon türleri ge-
nellikle yatay, dikey, kare ve daire kompozisyonlardır.
Dikey kompozisyon örneği (Görsel 3.6)
Yatay kompozisyon örneği (Görsel 3.7)
Kare kompozisyon örneği (Görsel 3.8)
Bu türler dışında seçilen konunun özelliğine göre farklı
kompozisyonlar da kullanılabilmektedir.
Minyatürde kompozisyonu şekillendiren en önemli
unsur; resmin biçim özelliklerini betimlemek, bir karak-
tere yönlendirmek ve bir olayı anlatmaktır. Minyatür
hem natüralist hem de soyut her iki yaklaşıma da atıfta
bulunmaktadır. Görünen dünyanın verilerini tanınabilir
ve organizasyonları açısından anlaşılabilir bir yaklaşımla
yansıtan bir resim sanatı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu biçim özelliği nakkaşın her koşulda doğal olanı taklit
etme ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Minyatüre konu
olan kompozisyonların çoğunlukla gerçek mekânlarda,
gerçek kişiler tarafından ve bir sürece bağlı olarak yaşan-
mış ya da hikâye edilmiş olması da önemli bir özellik ola-
rak değerlendirilmektedir.
Minyatür kompozisyonunda ön plana çıkan betimle-
yici özellik iki boyutlu resim düzleminde kendine yer bul-
maktadır. Resim düzleminin kullanılış biçimi ve gerçeklik
yaklaşımı tasarımın sonraki aşamalarını yönlendiren ana
faktör olarak değerlendirilir. Derinlik, perspektif, soyut- Görsel 3.6: Dikey kompozisyon örneği, Kuğulu Kız, Zehra Çekin, öz. kol.
luk, renk, figür anatomisi vb. açılardan da minyatür kom-
pozisyonunu etkilemektedir. Minyatür kompozisyonlarında mimari, iç mekânlar, eş-
Minyatür tasarımında yönü de vurgulayan aydın- yalar ve doğaya ait elemanlar algıladığımız üç boyutlu kur-
lık-karanlık, darlık-genişlik gibi uygulamalar hareket etki- gudan uzaklaştırılıp iki boyutlu olarak yeniden tasarlanır.
si yaratır.

Görsel 3.7: Yatay kompozisyon örneği, Hoca Ahmet Yesevi, Özcan Özcan, öz. kol.

64