Page 50 - MÜZE EĞİTİMİ 12

Orta Çağ müzeciliği; çoğunlukla kilise ve manas- Müzecilik kavramının oluşması açısından 17. yüz-
tırlardaki değerli eşyalar, kral hazineleri ve gani- yıl bir dönüm noktası olarak kabul edilebilir. Top-
metlerden meydana gelir. Özellikle resim, heykel, luma açık olmayan bu eserler koleksiyonların çe-
el yazması, kutsal emanet ve azizlerden kalma de- şitlenmesi ile birlikte artık toplumsal paylaşıma ve
ğerli eşyalar bu mekânlarda zengin koleksiyonların
oluşturulmasını sağlamıştır.
İlk çağlardan Rönesans’a kadar hazine niteliğinde
büyük bir birikimden söz edilse bile bugünkü anla-
mıyla koleksiyon kavramı Rönesans düşüncesinin
bir ürünüdür. Değerli eserlerin belirli entelektüel
ortam içinde bir araya getirilip korunması, başka
bir deyişle müze koleksiyonculuğunun oluşması
Rönesans Dönemi’nde ortaya çıkan hümanizm
düşüncesinin bir neticesidir. Bu dönemde modern
müzeciliğe giden yolda birer basamak sayılabile-
cek yeni mekânlar ortaya çıkmıştır. Bu yerler önce
stüdyo sonra da kabine (merak kabineleri) olarak
adlandırılmıştır (Görsel 2.6).

Fransa’da görülen daha sonra Almanya ve İtalya’da
yaygınlaşan stüdyolar; koleksiyonun veya bir par-
çasının korunduğu, mimari değeri olan, sahibinin Görsel 2.6: Urbino Dükü Montefeltro’nun stüdyosu, Urbino,
kültür anlayışına göre düzenlenmiş, herkesten İtalya
uzak, düşünmeye ve çalışmalara adanmış özel
mekânlardır.
Stüdyoların ardından yeni sergileme modelleriyle
modern müzeciliğe biraz daha yaklaşan galeriler
ortaya çıkmıştır. Ziyaretçilere daha rahat dolaşım
olanağı sunmak ve aynı zamanda denetimi kolay-
laştırmak üzere tasarlanan bu galeri modelinde,
nesne ve eserlerin düzenlenmesinde ışığın etkisi
dikkate alınarak özel bir yerleştirme planı uygulan-
mıştır. Bu yöntem ilk kez 16. yüzyılda, Floransa’da
Galleria degli Uffizi’de (Galeriya degl Ufizi) uygu-
lanmış daha sonra tüm Avrupa’da yaygınlaşmıştır
(Görsel 2.7).
Aynı dönemde Avrupa’da bitki türleri, mineraller ve
hayvanlar üzerinde, tıp ve eczacılık konularında Görsel 2.7: Uffizi Galerisi, Floransa, İtalya
özel çalışma eğilimini ortaya koyan; laboratuvar,
dershane ve kütüphane işlevlerini aynı anda gören;
doğa tarihi ve sanat koleksiyonlarından oluşan pek
çok kabine oluşturulmuştur.

16. yüzyılda eğitim alanında anatomi, eczacılık,
tıp, botanik ve zooloji ile ilişkili koleksiyonlar ortaya
çıkmıştır. Kişisel ilgiye göre çeşitlenen araştırma
koleksiyonlarının bugünkü anlamda oluşumu da
yine aynı yüzyılda gerçekleşmiştir. İlk kez 15 ve 16.
yüzyıllarda Fransa’da görülmeye başlanan kabine-
ler, daha sonra diğer Avrupa ülkelerinde de yaygın-
lık kazanmıştır. Böylece bir yandan koleksiyonlar
çeşitlenirken bir yandan da mekânlar ve bunların
işlevleri farklılaşmış, modern müzelerin öncüleri
ortaya çıkmıştır. Stüdyolar, merak kabineleri, doğa
tarihi kabineleri ve galeri gibi mekânların tümü, mü-
zenin tarihî aşamalarını oluşturan basamaklardır Görsel 2.8: Ole Worm’un merak kabinesi, 1655, Wormianum
(Görsel 2.8). (Vormiyanum) Müzesi, Kopenhag, Danimarka

48
48 Müze Eğitimi