Page 235 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

4.2. İslamiyet Sonrası Türk Sanatı
Temel Kavramlar

Hümanizm Hazırlık Çalışmaları
Antik
Silme 1. İslamiyet hangi yılları kapsar?
Perdah 2. İslamiyet sonrası hangi yapı türleri daha fazla önem
Niş kazanmıştır? Neden?
Katedral 3. Yaşadığınız şehirde beğendiğiniz İslami yapı var mı?
Tempera Varsa isimleri nelerdir?
Sfumato 4. İslami bir yapı tasarlamanız istenseydi nasıl bir tasarım
yapardınız?

4.2.1. İslam’ın Sanata Bakış Açısı
Hz. Muhammed (s.a.v.) ile birlikte ortaya çıkan İslam sanatının
ilk örnekleri Medine kentinde verir. Hz. Muhammed’in (571-632)
(s.a.v.) ölümü üzerine Hz. Ebubekir (632-634), Hz. Ömer (634-
644), Hz. Osman (644-656) ve Hz. Ali (656-661) sırasıyla halife
olurlar. Bu dönemde İslamiyet; Suriye, Irak, İran ve Mısır’da çok
farklı kültürlere sahip geniş halk kitleleri arasında yaygınlaşır ve-
İslam sanatı geniş bir alanda farklı sosyal ve coğrafi etkenler al-
tında gelişir. İslam mimarisinin ortaya koyduğu en önemli yapı tipi
camilerdir. Bir camide harim kapısı, merdiveni, sahanlığı olan ve
mihrabın sağında bulunan minber yer alır. Bazı camilerde mih-
rabın yanında maksure denilen, halifeler için yapılmış parmaklık
veya kafesle ayrılmış bir bölüm bulunur. Bu bölüm Osmanlı ca-
milerinde hünkâr mahfili adını almıştır. Revaklı avlular, genellikle
camilerin bir unsurudur. Caminin diğer önemli bir unsuru da mi-
narelerdir. Minareler, bir kaide üzerinde yükselir. Gövdeyi çepe-
çevre kuşatan kenarları korkuluklu bölüme ise şerefe denir.
İslamiyet'in ilk döneminde yapılan camiler, küçük mescitler şek-
lindedir. Bunların mimari ya da sanatsal özellikleri yoktur. Hz. Mu-
hammed’in (s.a.v.) evinden camiye dönüştürülmüş olan Medine
Camisi, kendinden sonraki tüm camilere örnek olmuştur (Görsel
4.27). Yapının kare avlusu, doğu ve batıda mihraba dik, kuzey ve
güneyde yatay sahınlarla çevrilmiştir. Bu ilk dönemlerde yapılan
camiler genellikle kare ve dikdörtgen planlıdır.

Görsel 4.27
“Mescid-i Nebevi”,
ilk planın sembolik çizimi, Medine

232 SANAT ESERLERİ ANALİZİ