Page 245 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

Etkinlik

Anadolu Selçuklu Sanatı Dönem Özellikleri
• Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu’nun değişik yerlerine
dağılan Türk komutanlar farklı yerlerde ilk Türk beyliklerini
kurmuşlardır.
• Başta Erzurum, Erzincan, Sivas, Kayseri, Mardin ve Di-
yarbakır olmak üzere birçok kent, bu dönemde önemli bir
kültür, ticaret ve sanat merkezi durumuna gelir.
• Anadolu’da kurulan diğer bir devlet de Anadolu Selçuklu
Devleti’dir (1077-1308). Bu devlet, Selçuklulardan Kutal-
mış’ın oğlu Süleyman Şah tarafından kurulmuştur. Dev-
letin merkezi önce İznik sonra Konya olmuştur. Süleyman
Şah’tan sonra devletin başına sırasıyla I. Kılıç Arslan, I.
Mesut ve II. Kılıç Arslan geçmiştir.

• Anadolu Selçuklu Devleti’nin en ünlü hükümdarı ise I. Ala-
eddin Keykubat’tır. Onun döneminde Anadolu’da siyasal
birlik büyük ölçüde sağlanmış, Anadolu’nun birçok kenti
önemli birer kültür ve sanat merkezi durumuna gelmiştir.
• I. Alaeddin Keykubat’ın ölümü üzerine yerine II. Gıyased-
din Keyhüsrev geçmiştir. Bu dönemde Moğollarla yapı-
lan Kösedağ Savaşı (1243) kaybedilmiş Anadolu, Moğol
egemenliğine girmiştir. Böylece devletin siyasal birliği bo-
zulmuş, bir süre sonra da Anadolu Selçuklu Devleti sona
ermiştir.
Metindeki Anadolu Selçuklu Dönemi toplumunda yaşa-
nan gelişmeleri okuyunuz. Bu gelişmelerin dönemin sa-
natına yansımaları hakkındaki düşüncelerinizi arkadaşla-
rınızla paylaşınız.
Görsel 4.42 Anadolu Selçuklu Sanatı Dönemi ve Üslup Özellikleri
"Tokat Gök Medresesi", 1251, Anadolu’da gelişen Türk sanatının Osmanlılardan önceki en
Muineddin Süleyman Pervane
önemli bölümünü oluşturan Anadolu Selçuklu sanatı, ilk Türk
beylikleri dönemi sanatından etkilenmiş ve gelişmiştir (Görsel
4.42, 4.43)

Mimari
• Anadolu’ya gelen Türkler, Anadolu’da yeni yapı teknikleri or-
taya koymaktan çok, var olan teknikleri ustalıkla geliştirmiş,
bölgesel malzeme ve teknikleri ağırlıklı olarak kullanmışlar-
dır. Anadolu’nun coğrafi özellikleri dikkate alınarak kuzey böl-
gelerinde ahşap, güney bölgelerinde taş, diğer bölgelerinde
ise kerpiç malzeme kullanılmıştır.
• Büyük yapılarda taş duvar yapımına ağırlık verilmiş, yapıla-
rın üzerini örtmek için ahşap çatı, taş tonoz ve tuğla kubbe
kullanılmıştır.
• Anadolu Selçuklu mimarisinde süslemenin önemli bir yeri
Görsel 4.43 vardır. Yapıların portallerinde, minarelerinde, mihraplarında,
"Konya Karatay Medresesi", 1251, kemerlerinde ve sütun başlıklarında taş kullanmışlardır.
Konya

242 SANAT ESERLERİ ANALİZİ