Page 105 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

3. Ünite

Rölyefte Kullanılan Araç-Gereçler

Eski uygarlıklar için rölyef yapımında kullanılan malzemeler; mermer, taş, ağaç, seramik ve kil ile sınırlıyken
günümüzde bunlara ilaveten cam, metal, kumaş ve petrokimya ürünlerinin de eklenmesiyle ürün yelpazesi ge-
nişlemiştir. Hem sanat anlayışının hem de teknolojinin değişip gelişmesiyle üç boyutlu sanat uygulamalarında
kullanılan malzemeler için sınırlar ortadan kalkmıştır. Biçim verilebilen her malzeme rölyef uygulamalarında kul-
lanılabilir.
Alçak yahut yüksek olsun tüm kabartmalar uygulama türlerine göre farklı araç-gereçlerin kullanımına ihtiyaç
duyar. Örneğin kabartmalar mermer veya taş yüzeyler üzerine uygulanıyorsa sert malzemeleri yontmak için kul-
lanılan çekiç, balyoz, keski, murç, törpü, zımpara ve benzeri araç-gereçler kullanılır. Bu araç-gereçler, malzemenin
direncine uygun materyallerden üretilmiştir (Görsel 3.25). Yüzeysel bir kazıma tekniği ile oluşturulmuş eski çağlara
ait alçak kabartmalarda da benzer araçlardan yararlanılmıştır.

Görsel 3.25: Taş ve mermer yontu araçları Görsel 3.26: Ahşap yontu takımları
Kabartma uygulaması orta sertlikteki ahşap plakalar üzerine yapılacak ise ağaç yontmada kullanılan ıskarpela,
tokmak, keser, rende, törpü, testere, zımpara vb. araç-gereçlerden yararlanılır. Bu yontu araç-gereçlerinin görevi,
ağaç plakaların yüzeyinde eksiltme prensibine dayanan kabartmalar oluşturmaktır (Görsel 3.26). Kil gibi yumuşak
malzemelerle rölyef uygulaması gerçekleştirilecekse çeşitli ebat ve kalınlıklardaki ebeşuarlar, dip alma (modelaj)
kalemleri, raspa, çeki tahtası, sünger, sıyırma teli vb. araç-gereçlere ihtiyaç duyulur (Görsel 3.27). Modelaj yöntemi
ile yapılan uygulamalarda rölyefin çeşidi ne olursa olsun bir ekleme yöntemi söz konusudur ancak çalışmanın al-
çak kabartma olması durumunda, kil yüzeye çizilmiş konturlar üzerinden dip alma kalemleriyle eksiltme işlemine
gidilir.

Görsel 3.27: Modelaj araç-gereçleri

102