Page 104 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

BÜST

Epoksi: Termosetler grubundan yapıştırıcı bir kimyasal reçinedir. Suya, aside ve alkaliye direnci çok iyidir. Çok
yüksek çözünürlük gerektiren küçük parçalar dökmek için seçilir.
Polyester: Büyük dökümler için iyi bir seçimdir. Epoksiler veya üretanlardan daha ucuzdur. Mermer gibi taş toz-
larını dolgu malzemesi olarak kullanan bir tekniktir. Polyester malzeme asla evde kullanılmamalıdır. İçerisindeki
etken maddeler son derece yanıcı ve hatta patlayıcıdır. Uygulama yapılan yerin havalandırması olmalıdır. Maske
kullanımı, polyesterin içerisinde bulunan zararlı maddelerin solunmasını engeller. Kullanma sırasında eldiven ve
önlük kullanılmalıdır.
Nötr Silikon: Nötr silikon inşaatlarda, yapılarda ve binalarda geniş bir kullanım alanına sahiptir. Ürün sahip oldu-
ğu yüksek performanstan ve sızdırmazlık kalitesinden dolayı çok tercih edilmektedir.
Cam ve Ağaç Silikonu: Parçaları birleştirmek için kullanılabileceği gibi deforme olmuş alanları doldurmak için de
kullanılmaktadır.
Tutkal: Tutkal hayvanların kemik, deri gibi bol miktarda jelatin türü protein içeren kısımlarından hidroliz yoluyla
elde edilir. Tutkal suda çözündüğü vakit sıvı hâle gelir ve sürüldüğü iki yüzey de kuruyarak moleküller arası kohez-
yon (çekim gücü) kuvvetine benzer bir kuvvetle birbirine yapışır kalır. Farklı karışımlarla biraraya getirilen tutkal
kalıp almada da kullanılabilmektedir.
Pleksi, polyester, epoksi, cam, alçı gibi teknolojik ürünler çağdaş endüstriyel malzemelerdir. Bu malzemeleri kul-
lanmadan önce yapılacak işlemin modelleme çalışmasının yapılması gerçekleştirilmelidir. Yapılan modellemenin
ardından kalıp alınır. Modelden çoğaltma tekniğine uygun alçı, polyester ve silikon ile kalıp alınabilir (Görsel 2.57).
Kalıp alma belirli bir disiplin, bilgi birikimi, sabır ve planlama gerektirir. Kalıp alma uygulamasının başından
ürün oluşuncaya kadar geçen sürecin iyi planlanması gerekmektedir. Her malzemenin özelliklerini bilerek işe baş-
lamak önemlidir.

a b c

Görsel 2.57: Polyester ile kalıp alma aşama örnekleri

Üç boyutlu modelaj çalışmaları için seçilen epoksi, silikon, polyester vb. farklı kalıplama tekniklerinden iste-
nen döküm kalitesini yakalayabilmek için birkaç tanesi birarada kullanılabilir. Örneğin silikon kalıp alınıyor ise
uygulamanın yüzeyinden 1/2 cm’lik silikon kalıbı alınırken kalıbın deforme olmasını önlemek amacıyla dışardan
da alçı yada epoksi ile silikona destek bir kalıp oluşturulabilir. Silikon kalıpların esnek olma özellikleri sebebiyle
döküm esnasında esneyip bükülebilecekleri göz önünde bulundurularak destekleyici dış kalıplarla muhafaza edil-
meleri gerekir.
Silikon kalıpların maliyetleri alçı kalıplardan daha yüksek olsa da silikon kalıplar, ayrıntılı ve çoklu dökümler
gerçekleştirmede verimli, uzun ömürlü, esnek ve dayanıklı bir malzemedir.
Alçı ise kolay uygulanabilen, düşük maliyetli bir malzeme olsa bile, dayanıksız ve hantal fiziksel özellikleri se-
bebiyle daha çok tekli dökümler için tercih edilir.
Hafif olmalarının yanı sıra dayanıklı ve uzun ömürlü olan polyester kalıplar ise çıkarılması en sabır gerektiren-
kalıplardır. Defalarca ürün dökebilme imkânı sağlayan bu kalıplar silikon gibi çok esnek bir malzeme olmadıkları
için farklı malzemelerle oluşturulan dış destek ya da kabuğa ihtiyaç duymazlar.
Kalıp almada kullanılan aljinat deniz yosunundan üretilen ve diş hekimliğinde daha çok anatomik ölçü almak
için kullanılan maliyetli bir malzemedir. Uygulama esnasında renk değiştiren bu malzeme zararsız ve hızlı kalıp
alma özelliği sayesinde canlı model üzerinde de rahatlıkla kullanılabilir. Doğal ve zararsız bu malzeme çok ince
detayların bile net ve kolay bir biçimde kalıplanmasına imkan tanıması bakımından diğer kalıp alma ürünleri kar-
şısında benzersizdir.

101